You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
5 TEMMUZ OLAYLARI<br />
13 Temmuz 2009<br />
Vali Wang Lequan yaptığı açıklama sebebiyle,<br />
13 Temmuz Pazartesi günü Urumçi’de olaylar çıkmış<br />
altı bin üzerinde olan tutuklu yakınları, kararı<br />
protesto etmiştir.<br />
20 Temmuz 2009<br />
Çin hükümeti, 5 Temmuz olaylarının sorumluları<br />
olarak gözaltına aldığı bin den fazla<br />
Uygur’dan 196’sını kurşuna dizerek idam etmiştir.<br />
Uygurların nerede idam edildiği bilinmemekle<br />
beraber, cenazelerinin ailelerine verilip verilmediği<br />
de belli değildir. 12<br />
27 Temmuz 2009<br />
Doğu Türkistan’a Çin tarafından vali olarak<br />
atanmış aynı zamanda Çin Komünist Partisi’nin<br />
bölgedeki iki numaralı yetkilisi olan Nur Bekri,<br />
Urumçi’de 5 Temmuz’daki olayları planlayan şebekeye<br />
sızıp, onu çökerteceklerini söylemiştir. Bekri,<br />
bölgede kontrolleri sıkılaştıracaklarını ve güvenliğe<br />
yönelik potansiyel tehditleri yok edeceklerini<br />
belirtmiştir.<br />
Olayların üstünden yaklaşık üç hafta geçtikten<br />
sonra Urumçi’ye giden gazeteci Kamil Erdoğdu,<br />
gördüklerini şöyle anlatmıştır: “Havaalanından<br />
şehre doğru giderken gördüğümüz kontrol noktaları<br />
olağanüstü durumun henüz geçmediğinin ilk işaretleri<br />
oldu. Şehir merkezinde koşuşturanların birbirlerinden<br />
gözlerini kaçırmaları dikkat çekiyor. Hatta Çinli olsun<br />
Uygur olsun herkes uzatılan mikrofonlara yorum yapmaktan<br />
kaçınıyor. Olaylarla ilgili olarak adı sık geçen<br />
Halk Meydanı askerlerle sarılmış durumda. Meydana<br />
girilmesine izin verilmiyor, fotoğraf çekmek isteyenler ise<br />
uyarılıyor. Yoğun güvenlik önleminin boyutunu olayların<br />
başladığı söylenilen Uygur mahallesine geldiğimizde<br />
daha iyi fark ettik. Burası halen taşıtların girmesine<br />
izin verilmeyen caddelerden biri. Caddede alınan<br />
önlemler ve devriye gezen askerler sıkıyönetim hava-<br />
12 http://soykirimakarsisessizciglik.blogspot.com/2009/07/196-uygurturku-idam-edildi-onlar-icin.html<br />
sı hissettiriyor. Burada ve Uygurların yoğun olduğu diğer<br />
mahallelerde hoparlörlerden Uygurca olarak Rabia<br />
Kader aleyhinde konuşmalar yapılıyor. Urumçi Dostluk<br />
Hastanesi’nde olaylarda yaralanan Han ve Uygurlar<br />
birlikte tedavi görüyor. Hastanenin başhekimi Prof.<br />
Zhu Yuan Chun, “Bu kadar güzel bir şehirde, bu kadar<br />
acı bir olay yaşamaktan büyük üzüntü duyduğunu” belirtti.<br />
Çinli doktor bazı yaralılarda psikolojik sorunlar<br />
başladığını anlattı. Türkiye Cumhurbaşkanı Abdullah<br />
Gül olaylardan bir hafta evvel Urumçi’deydi. Gül’ün<br />
bu ziyaretini izleyen gazeteciler arasında olduğumdan<br />
5 Temmuz’dan sonra bana çok kez o ziyaret sırasında<br />
böyle bir gerilimin işaretleri olup olmadığı soruldu.<br />
Gül’ün ziyareti çok sıcak bir havada geçmişti. Ama aynı<br />
günlerde bir hafta kadar Urumçi’de kalan bir arkadaşımın<br />
aktardıklarının bazı işaretler taşıdığını düşündüm.<br />
İşadamı olan bu arkadaşım kaldığı otelde biri polis, iki<br />
Çinlinin düğününe şahit olduğunu ve konuklar arasında<br />
bir Uygur bile olmamasına şaşırdığını anlattı.” 13<br />
03 Eylül 2009<br />
Urumçi’de gösteriler yeniden başlamıştır.<br />
Kent merkezine yakın bölgelerde yaşayan görgü<br />
tanıkları, telefonla yaptıkları açıklamalarda, sayıları<br />
binleri bulan Çinlilerin, Urumçi’nin merkezinde<br />
toplanarak bölgesel hükümet aleyhinde sloganlar<br />
atmaya başladıklarını belirtmişlerdir. Dükkan ve<br />
pazar yerlerinin kapalı olduğu Urumçi’de göstericiler,<br />
trafiği de engellemişlerdir. 14<br />
12 Ekim 2009<br />
Çin’in Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi’nin merkezi<br />
Urumçi’de 5 Temmuz günü yaşanan şiddet<br />
olaylarına karıştığı iddiasıyla tutuklu bulanan<br />
7 kişinin davası, 12 Ekim Urumçi Orta Halk<br />
Mahkemesi’nde görülmüştür. Yargılama sonucu 7<br />
kişiden 6’sı, ölüm cezasına çarptırılmıştır. 15<br />
13 http://www.bbc.co.uk/turkce/izlenim/2009/07/090724_fooc_<br />
urumqi.shtml<br />
14 http://www.ntvmsnbc.com/id/24997062<br />
15 http://tr.china-embassy.org/tur/xwdt/t620079.htm<br />
69
Change language