You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
5 TEMMUZ OLAYLARI<br />
5 Temmuz Olayları<br />
5 Temmuz Olaylarının Çıkış<br />
Sebepleri<br />
Çin’in Guangdong eyaletinin Shaoguan şehrinde<br />
bir oyuncak fabrikasında 26 Haziran 2009<br />
tarihinde 5000’den fazla Çinli, zorla çalıştırmak<br />
için Çin’e götürülen 300 civarında Uygur işçiye<br />
saldırmıştır. 200’den fazla Uygur’un öldüğü bu saldırıda<br />
yüzlercesi de yaralanmıştır. Olayların çıkış<br />
sebebi Çinli bir işçinin işten çıkarılmasıyla başlar.<br />
Fabrika bir süre sonra yaşları 15-20 arasında güzel<br />
olmaları ön şartı ile 150 Uygur kızını işe alır.<br />
Daha önce işten atılan Çinli işçi fabrikaya gelerek,<br />
kendisini tekrar işe almalarını ister. Fabrika yetkilileri<br />
Çinli işçiyi kovarlar. Çünkü Çinliler günde<br />
15 saat çalışan Uygurlara ayda 500 yuan(yaklaşık<br />
110TL) verirken, aynı şartlarda çalışan Çinli işçilere<br />
ayda 3000 yuan(yaklaşık 670TL) vermektedirler.<br />
1 Bunlar genel rakamlardır. Bazı işyerlerinde<br />
Çinlilere ve Uygurlara verilen maaşlar arasındaki<br />
fark daha fazladır. Fabrika yetkilileri tarafından<br />
kovulan Çinli işçi, birkaç Çinli arkadaşı ile fabrikanın<br />
bu tavrına tepki olarak 2 Uygur kızına tecavüz<br />
ederek intikam alırlar. Bunun üzerine fabrikada<br />
çalışan Uygurlu işçiler ve Çinli işçiler arasında<br />
kavga çıkar. Bu kavga bir süre sonra 5000’den fazla<br />
Çinlinin, 300 civarındaki Uygur işçiye saldırmasına<br />
ve katletmesine dönüşür. Resmi kaynaklar ölü<br />
sayısını 2 olarak açıklarken, bazı kaynaklar bu olayda<br />
273 Uygur’un öldüğünü açıklamıştır. 2<br />
1 İHH Doğu Türkistan Sempozyumu, İlmi Toplantılar Serisi (5), 5<br />
Temmuz’un Ardından Doğu Türkistan, Seyit Tümtürk sayfa:84<br />
2 http://www.timeturk.com/yazardetay.asp?Newsid=15441<br />
5 Temmuz Günü<br />
26 Haziran günü Çin’de yaşanan olayların<br />
asıl sebeplerinin halktan saklanmak istenmesi,<br />
ölen Uygurların sayısının 200’den fazla olmasına<br />
rağmen 2 olarak açıklanması, yaralananların<br />
sayısının bile verilmemesi, yaşanan olayın sorumlularına<br />
hiçbir cezanın uygulanmaması hatta<br />
olayların üzerinin kapatılmaya çalışılması; Doğu<br />
Türkistan’da yaşayan Uygurların, uzun zamandır<br />
sergilemiş oldukları suskunluğun patlamasına sebebiyet<br />
verir. Yaşanan bu haksızlıklara tepki olarak<br />
Uygurlar 5 Temmuz günü Doğu Türkistan’ın<br />
başkenti Urumçi’de bir gösteri düzenlemişlerdir.<br />
Kaşgar’dan gelen 2.000 civarında Uygur’un da katılmasıyla,<br />
sayıları 5000’i geçen grubun amacı herhangi<br />
bir arbede çıkarmak değil bilakis, 26 Haziran<br />
günü Çin’de yaşanan olaylarla ilgili hükümetten<br />
bir açıklama ve olayın soruşturulmasını talep<br />
etmektir. Çin yönetimi ise, Uygurların en doğal insani<br />
haklarından biri olan bu gösteriye, acımasızca<br />
müdahale etmiştir.<br />
Çin polisi Uygurların gözünü korkutmak için,<br />
göstericilerin en önünde bulunan ikisi genç kız, 3<br />
kişiyi başlarından vurarak öldürmüştür. Bu müdahale;<br />
oluşan kargaşayı bastırmak için Çinli polislerin<br />
silahlarla göstericilerin arasına girmesiyle,<br />
bir süre sonra katliama dönüşmüştür. Çinli polisler<br />
onlarca Uygur gencini öldürerek ve yaralayarak<br />
dağıtmıştır. Haziranda yaşanan olaylar yüzünden<br />
öfkeleri son raddeye gelen Uygurlar bu müdahalenin<br />
ardından, Urumçi’nin çeşitli semtlerinde toplanarak<br />
şehir merkezine doğru yürüyüşe geçmişlerdir.<br />
Bu yürüyüş sırasında Çinliler ile Uygurlar<br />
arasında kavgalar çıkmış, bazı sokaklarda araçlar<br />
65
Change language