AVRUPA'DAKI UYUŞTURUCU SORUNUNUN DURUMU - Eskişehir ...

yaygınlığının düşük olduğu şehirlerde daha yüksektir
ve yüksek oranda aktif antiretroviral tedavisi (HAART)
yaygınlaştıkça bu oranın artması muhtemeldir.
Çek Cumhuriyeti’nde gerçekleştirilen bir ölüm oranı kohort
çalışmasında, uyarıcı kullananların ölüm oranının genel
halkınkinden 4 ila 6 kat daha yüksek (standardize ölüm
oranı – SÖO), opioid kullanıcılarının ölüm oranının ise
9 ila 12 kat daha yüksek olduğu görülmüştür. Eroin, kokain
veya crack kullanımından dolayı tutuklanan kişileri izleyen
bir Fransız kohort çalışması da, erkek ölüm oranının genel
nüfusunkinden beş kat, kadın ölüm oranının da 9,5 kat daha
yüksek olduğunu ancak düşen bir eğilim gösterdiğini ortaya
koymuştur.
Opioid kullanıcıları yaşlandıkça, kronik sağlık koşullarından
(siroz, kanser, solunum yolu hastalıkları, endokardit, AİDS)
kaynaklanan ölüm oranı, aşırı doz dışında intihar ve şiddet
gibi dış sebeplere bağlı ölüm oranını artırmaktadır (Hollanda
ulusal raporları, 2004 ve 2005, Amsterdam Belediye
Sağlık Servisi’nden). Uyuşturucu kullanıcılarının yaşam
koşulları da (örneğin evsizlik, ruhsal hastalık, şiddet, yetersiz
beslenme) bu gruptaki yüksek ölüm oranlarını önemli ölçüde
artırabilmektedir.
Bunlara ek olarak, damardan uyuşturucu kullanımına
bağlı AİDS, 2002’de 1.528 ölüme sebep vermiştir ( 197 )
ancak bu tahmin muhtemelen gerçek rakamın altındadır.
Uyuşturucuya bağlı ölümlerin hastalık (örneğin hepatit), şiddet
ve kazalar gibi diğer sebeplerini değerlendirmek daha güç
olmakla beraber, muhtemelen ölümlerin önemli bir oranını
teşkil etmektedirler. Avrupa şehirlerindeki genç yetişkinler
arasındaki ölümlerin % 10-20’sinin opioid kullanımına
bağlanabileceği öngörülmüştür (aşağıya bakınız). Bunları
sayıya dökmek çok güç olmasına rağmen, buna diğer
uyuşturucu kullanımı şekilleri de eklenmelidir.
Uyuturucuya balı ölümler
Uyuşturucuya bağlı ölüm karmaşık bir kavramdır. Bazı
raporlarda yalnızca doğrudan psikoaktif maddelerin
etkisinden kaynaklanan ölümlere karşılık gelirken, başka
durumlarda uyuşturucu kullanımının dolaylı veya ikincil bir
rol oynadığı ölümleri de (trafik kazaları, şiddet, bulaşıcı
hastalıklar) içermektedir. Birleşik Krallık’ta yasadışı uyuşturucu
kullanımından ileri gelen hasar türlerini analiz eden yeni
Bölüm 7: Uyuşturucuya bağlı bulaşıcı hastalıklar ve uyuşturucuya bağlı ölümler
bir rapor, uyuşturucu kullanımıyla ilgili en önemli hasarın
uyuşturucuya bağlı ölüm olduğunu öngörmüştür (MacDonald
vd., 2005).
Bu bölümde ve EMCDDA protokolünde, ‘uyuşturucuya bağlı
ölümler’ tabiri doğrudan bir veya daha fazla uyuşturucunun
tüketiminden kaynaklanan ve genellikle maddenin
(maddelerin) tüketiminden kısa süre sonra meydana gelen
ölümleri ifade etmektedir. Bu gibi ölümleri betimlemekte
kullanılan diğer tabirler arasında ‘aşırı doz’, ‘zehirlenme’,
‘uyuşturucudan kaynaklanan ölümler’ veya ‘akut uyuşturucu
ölümleri’ bulunmaktadır ( 198 ).
1990 ve 2003 arasında, AB ülkeleri tarafından her yıl 6.500
ve 9.000 üzeri arasında, bu dönemde toplam 113.000’e
ulaşan ölüm vakası bildirilmiştir. Bu rakamlar pek çok ülkedeki
yetersiz raporlamaya bağlı olarak asgari bir tahmin olarak
kabul edilebilir ( 199 ).
Avrupa ülkeleri arasında uyuşturucuya bağlı ölümden
kaynaklanan genel ölüm oranları, bir milyon kişi başına
0,2’den 50 ölüme kadar değişen (ortalama 13) büyük
farklılıklar göstermekteydi. Danimarka, Estonya, Lüksemburg,
Finlandiya, Birleşik Krallık ve Norveç’te bulunan bir milyon
kişi başına 25’in üzerindeki oranlarla, çoğu ülkede bu rakam
bir milyon kişi başına 7-30 ölüm aralığında bulunmaktadır.
15-39 yaşındaki erkekler arasında ölüm oranları, bir milyon
başına 80’nin üzerinde ölüm oranı bulunan yedi ülkeyle,
tipik olarak üç kat daha yüksektir (bir milyonda ortalama
40 ölüm demektir). 2003-04’te uyuşturucuya bağlı ölümler
15-39 yaşındaki Avrupalılar arasında tüm ölümlerin % 3’üne
ve Danimarka, Yunanistan, Lüksemburg, Malta, Avusturya,
Birleşik Krallık ve Norveç’te % 7’sinden fazlasına karşılık
gelmekteydi. Bu rakamlar asgari tahmin olarak kabul edilmeli
ve ilerlemelere rağmen, ülkeler arasında raporlama kalitesi
bakımından hala önemli farklar bulunduğu da göz önünde
bulundurularak doğrudan karşılaştırmalar yaparken dikkatli
olunmalıdır ( 200 ).
Opioid ölümleri
AB’de rapor edilen yasadışı maddelerden kaynaklanan
çoğu ‘akut uyuşturucuya bağlı ölüm’ vakasında, her ne
kadar toksikolojik inceleme esnasında pek çok vakada başka
maddeler, özellikle de alkol, benzodiazepinler ve bazı
ülkelerde kokain de saptansa da, opioidler mevcuttur.
( 197 ) Bkz. EuroHİV (2005). Rakam, bazı AB üyesi olmayan ülkeleri de içeren WHO Avrupa’nın Batı ve Orta bölgelerine ve Estonya, Letonya ve Litvanya (Doğu
bölgesi) için toplam ölümlere karşılık gelmektedir.
( 198 ) Bu, EMCDDA ulusal uzmanlar grubunun üzerinde hemfikir olduğu ortak tanımdır. Şu anda, çoğu ulusal vaka tanımları EMCDDA tanımının aynısı veya çok
benzeri olmakla beraber, bazı ülkeler hala, genellikle sınırlı bir oran olarak, psikoaktif ilaçlara bağlı veya aşırı doz ölümü olmayan ölümleri de bu tanıma dahil
etmektedir (2006 istatistik bülteni yöntem bilimsel notu ‘Uyuşturucuya bağlı ölümlere dair özet: tanımlar ve yöntembilimsel konular’. Kısım 1: EMCDDA tanımı
ve Kısım 2: Ulusal tanımlar ve ‘DRD Standart Protokolü, sürüm 3.0’).
( 199 ) Bkz. 2006 istatistik bülteninde Tablolar DRD-2 (bölüm i), DRD-3, DRD-4.
( 200 ) Bkz. 2006 istatistik bülteninde Tablo DRD-1 (bölüm iii) ve (bölüm iv).
t Proof Frist Proof Frist Pro
kg609941insideTR.pdf 81 10-11-2006 8:13:18
81