Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
TARİHÇE<br />
Birinci kadeh, vücuda yarar<br />
İkinci kadeh makûl karar<br />
Üçüncü kadeh, kafayı sarar<br />
Dördüncü, dimağı yorar<br />
Beşinci kadeh, keseye zarar<br />
Altıncı kadeh, hatır kırar<br />
Yedinci kadeh, belâ arar<br />
Sekizinci kadeh, vurur-kırar<br />
Dokuzuncu kadeh, hakim hesap sorar<br />
Geleneğimize göre rakı sofraları sohbet sofralarıdır. Dostlukların geliştiği,<br />
dostlukların pekiştiği rakı sofraları aynı zamanda çeşni sofralarıdır. Servise sunulan<br />
meze türleri küçük tabaklarda ve küçük porsiyonlar halinde hazırlanırdı. Çeşni<br />
sofraları bir anda mezelere boğulmazdı. Mezelerin servis zamanlaması özenle takip<br />
edilir, ahenkle yapılırdı. Bir yandan mezelerden “çatal ucu” çeşni alınır, bir yandan<br />
sohbet edilirdi. Buradaki amaç, aslında alkolün belli oranda yavaş yavaş alınmasıdır.<br />
Rakı demlenerek içilir. Dem, Farsça nefes, soluk, zaman anlamında olup<br />
demlenmek ise “kendini zamana bırakarak olgunlaşmak” anlamındadır. Pilav ve çay<br />
için çokça kullanılan “demlenmek”, buharda (nefeste, solukta) pişme anlamındadır.<br />
İçkiyle demlenmenin anlamını “sohbetle (nefeste, solukta) içki içerek olgunlaşmak”tır<br />
(Sevengil, 1985).<br />
Rakı sofraları “çilingir sofrası” olarak anılırdı. Aslında klasik çilingir sofrası beyaz<br />
peynir ve kavunla başlar, kişinin maddi imkanları ölçüsünde istakoza, siyah havyara<br />
kadar uzanırdı. “Rakı sofrasının orospusu çiroz salatası, pezevengi de ançüez<br />
ezmesidir” denirdi. Klasik çilingir sofrasının özü birkaç meze, birkaç çerez, bir<br />
karafaki rakı ve rakı kadehlerinden oluşurdu.<br />
Yerli ölçülere göre bir tek rakı 4 cl. dir. Bu meyhane işletmecilerinin standart tek<br />
rakı ölçüsüdür. İki tek rakı bir duble eder yani 8 cl. Vefa Zat’a göre “iki duble yani<br />
makûl karar olan doz 16 cl’dir. Bu miktar bildiğimiz yarım şişe rakıdır. Yani yarım şişe<br />
rakı makûl bir ölçüdür”. Bir başka deyişle bazı tiryakilarin ölçüsü bir karafaki rakı, yani<br />
dört tek, yani iki dubledir. “Rakı sofrasının tarzı çilingir sofrası, ölçüsü iki duble<br />
rakı”dır (Zat, 2002). Yine denir ki…<br />
İçmesini bilene<br />
Zevk-u sefadır rakı.<br />
İçme’yi bilmeyene<br />
Cevr-ü cefadır rakı.<br />
Kurallardan bir diğeri ise meyhaneye karın doyurmaya gelinmemesidir.<br />
Meyhanede aslında sıcak ana yemek veya tencere yemekleri yoktur. Meyhanede<br />
içkinin yanında yiyecek olarak çeşitli mezeler sunulur. Mezelerin rakı sofrasında<br />
çeşidi olabildiğince fazla, miktarları azdır.<br />
Meyhane mezeler listeden (mönü) değil görerek hepsinden, tezgahtan seçilir.<br />
Meyhanelerde ana yemek bulunmamasının nedeni eski gündelik yaşantıda erkeklerin<br />
iş dönüşü yolları üstündeki meyhaneye, bugünkü deyişle “takılmaları” ve içkinin<br />
yanında meze yiyip, akşam yemeğini mutlaka evlerinde aileleri ile yemeleri içindir.<br />
27
Change language