TARİHÇE - Kültegin Ögel

TARİHÇE
bunların yanında, bağımlılığı yaratan maddeden belirli bir doz, hint yağı ve striknin
veriliyordu. Towns’ın düşmanları ile rakipleri bu formüle ‘üç D’ adını takmışlardı; yani
diarrhoea (ishal), delirium (hezeyan) ve damnation (lanetlenme).
Sonraki yıllarda, Amerika’da, öncekiler gibi şarlatanca olmayan tedavi şekilleri
gelişti. Bunlardan biri de CDT diye anılan Karbon Dioksit Tedavisi’ydi. Bağımlı
hastalar, azot oksit ile bilinçsiz duruma getirildikten sonra %30 karbondioksit ile % 70
oksijen içeren bir karışımı 20-40 kez solumaya zorlanıyorlardı.
Beş haftalık yoğun psikoterapiden sonra 300-500 mikrogram gibi çok yüksek
dozlarda LSD uygulanıyordu. Deneklerin yaklaşık üçte birinin, hapisten çıktıktan
sonraki altıncı ayda hala eroin kullanmamış olduğu görüldü, ama bunun
psikoterapiye mi yoksa LSD tripinemi bağlı olduğunu anlamak güçtü (Erdinç, 2004).
Afyon konusunda ilk uluslar arası toplantı 1909 yılında Şanghay’ da yapıldı.
Konferansta Amerikalıların ağırlıklı olarak savunduğu tıbbi ihtiyaçlar dışında üretim,
kullanım ve ticaretinin yasaklanması, sınırlandırılması tezi tartışıldı. Ancak bazı
ülkelerin, özellikle afyon ticaretinde önemli kazançları bulunan İngiltere ve
Hollanda’nın örtülü ticari çıkarlarından vazgeçmemeleri yüzünden bir gelişme
sağlanamadı. Osmanlı İmparatorluğu Şanghay Konferansına davet edildiği halde
katılmadı.
1911 de Lahey’ de yapılan toplantıda İngiltere ve Fransa yine çıkarlarından
vazgeçmedi. 1913 yılında yapılan ikinci Lahey konferansı yapıldı. Ancak bu sefer
Osmanlı imparatorluğu sözleşmeyi uygulamadı. Osmanlı İmparatorluğu’nun
sözleşmeyi uygulamamasının en önemli nedeni, diğer devletler gibi afyondan elde
ettiği karlardı. 1914 de yeni bir konferans düzenledi. ABD’nin baskılarına rağmen,
İngiltere’nin önerisiyle sözleşmenin Osmanlı İmparatorluğu ve Sırbistan dışında
uygulanmasına karar verildi. Birinci Dünya Savaşı başlayınca tüm bu gelişmeler
durdu.
Japonlar afyon ve türevlerini işlemek konusunda oldukça hevesli ve
deneyimliydi. Japon şirketlerinin büyük bir bölümü Anadolu’dan olmak üzere önemli
miktarda afyon satın alıyor ve işliyordu. Bu üretimin büyük bir bölümünü tıbbi
ihtiyaçlar yerine, yasadışı piyasaya sürüyorlardı. İşgal ettikleri Çin topraklarında
uyuşturucu kullanımını yaygınlaştırıyorlardı.
1900’lü yılların başında İstanbul’da belki fetihten beri görülmemiş bir kargaşa ve
düzensizlik hakim olmuştu. Suç hızla yayılıyor, eşkiyalık ve çetecilik büyüyordu.
Fuhuş çok yaygındı. Bu durumda işgal kuvvetlerinin Ermeni, Rum ve Yahudilere
verdiği bir tür dokunulmazlık sağlayan “lese pase” belgelerinin payı vardı. Bu yoğun
mücadele ve sefaletin yanında, bir o kadar renkli ve eğlence yaşamı dikkati
çekiyordu. O günlerin savaş muhabiri Ernest Hemingway bu durumu “İstanbul bir
çeşit ölüm dansına dalmış” diye yorumlamıştı. Şehirde genellikle içkinin eşlik ettiği bu
eğlenceye önce kokain, sonra da eroin kolaylıkla dahil oldu (Erdinç, 2004).
Rus devrimi sonucu İstanbul’a Rus akını olmuştu. Osmanlı tebaası Rus
kadınlara “Haraşo” adını takmıştı. Haraşolar, hem içkili mekânlarda hem de fuhuşta
boy gösteriyordu. Aynı günlerde yazılan ve “Rus Ateşi” ve “Fırıncı Kızı” gibi başlıklar
39