Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
SİGARA, ALKOL, UYUŞTURUCU VE DİĞER BAĞIMLILIKLAR<br />
çekirge gibi böceklerle geçinen insanların teşkil ettiği toplulukta bilhassa Yurupari<br />
merasimlerinde kullanılan Banisteria Caapi ile hakikatlerden kaçmaya çalışılmaktadır”.<br />
Ban otu kehanet amacı ile, güzel avrat ve boru otu büyücülük ve cadıcılık<br />
uygulamalarında kullanılmıştır. Bu otlar dinsel törenlerde trans amacı ile<br />
kullanılmaktaydı. Aztek ve maya uygarlıkları halüsinojenik maddeler içeren mantarları<br />
şamanik törenlerde kullanıldığı bilinmektedir. Psikoaktif bir mantar olan amanita<br />
muscaria da Asya kıtasında şaman törenlerinde kullanılan bir mantar cinsi idi. Kokain<br />
Güney Amerika yerlileri tarafından sert doğa koşullarına karşı, uzun yaya<br />
yolculuklarında açlığa ve yorgunluğa karşı bugün bile kullanılmaktadır.<br />
Tütün<br />
Orta Amerika'daki bazı antik tapınakların duvarlarında, Maya rahiplerinin<br />
çubukla tütün içtiğini tasvir eden figürlerin bulunduğu oymalar görülmektedir. Maya<br />
Medeniyeti'nde tütün yaprakları tıpta da yaygın olarak kullanılıyor, acıyı azaltması için<br />
yaraların üstüne sarılıyordu. Daha sonraları Aztekler, duman solumayı dini ayinlerinin<br />
bir parçası haline getirdiler. Maya kabileleri Amerika kıtasına dağılmaya başladılar.<br />
Tütün yaprakları da onlarla birlikte kıtaya yayıldı. Güney Amerika'da tütün, mısır ve<br />
palmiye yapraklarına sarılarak içilmeye başlandı. Kuzey'de ise Mississippi<br />
bölgesindeki Amerikan yerlileri de tütünle tanıştılar. Venezuela yakınlarında, Antiller'e<br />
bağlı küçük bir ada olan Tobago'nun ilk yerlileri, kırmızı ya da erguvan rengi çiçekler<br />
açan güzel bir bitkinin yapraklarını kurutuyor ve dinsel törenlerde bu kurumuş<br />
yapraklan ateşe atarak çıkan dumanları içlerine çekiyorlardı (Naskali, 2003).<br />
İspanyol fetihçilerinin keşfettiği bu bitki, XVI. yy.ın sonlarında Avrupa'ya getirildi<br />
ve tütün kullanma alışkanlığı hızla yayılarak moda oldu. O zamanlar tütün ya pipoyla<br />
içilir ya da çok ince kıyıldıktan sonra enfiye halinde burna çekilirdi. Tütünden sigara<br />
yapılması çok daha sonraki yıllara rastlar.<br />
Tütünün tarihi büyük olasılıkla çok eskilere dayanıyor. Ancak en önemli dönüm<br />
noktası muhakkak ki Kristof Kolomb’un 1492 yılında yeni dünyayı keşfetmesidir.<br />
Kolomb’un çıktığı adada yerlilerin tütünü yaygın bir şekilde kullanıyor olması onun da<br />
dikkatini çekmiş ve o da bu maddeyi Avrupa’ya götürmüştür. Portekiz’de ilk olarak<br />
kullanılmıştır. Bunu ilk içenlerden biri olan Rodrigo Jerez memleketi olan<br />
Ayamonte'ye dönünce ağzından duman çıktığını gören Engizisyon yargıçları onu<br />
"şeytanla dost olmak"la suçladılar. Jerez, yedi yıl hapis yattı. Serbest bırakıldığında<br />
İspanya'da tütün içmek yaygınlaşmıştı. Jerez'in başına gelenler, bir bakıma, tütünün<br />
gelecekte yaratacağı tartışmaların ilk örneğiydi.<br />
Bu güzel kırmızı bitkiyi Portekiz’in Fransa Büyükelçisi Jean Nicot, Fransa<br />
Kraliçesi Catherine De Medicis’e hediye etmiş ve bitkiye bu nedenle nikotin adı<br />
verilmiştir.<br />
Konkistadorların Amerika'dan dönerken İspanya'ya getirdikleri tütün, zenginlerin<br />
tükettikleri lüks bir malzemeydi. Ama Sevilla'daki dilenciler çöpe atılmış puro<br />
izmaritlerini toplamaya, ufalamaya ve kâğıt parçalarına sarıp içmeye başladılar.<br />
Bunlara “cigarrillo”, yani küçük puro adı verildi. 1570’de İspanya Kralı II. Felipe<br />
tütünün tıbbi özelliklerini öğrenmek istedi. Bunu tebaasının sağlığı için değil, ticari<br />
52
Change language