TARİHÇE - Kültegin Ögel

TARİHÇE
5.
DİĞER MADDELERİN ÖYKÜSÜ
İnsanlık tarihinin başlangıcından beri uyuşturucu maddelerin keyif verici, ağrı
giderici ve hastalıkların iyileştirici olarak kullanıldığı bilinmektedir. Taş devri
kalıntılarında haşhaş kapsülleri bulunmuştur. Afyon ve esrar, tanrının sağlık ve
mutluluk için gönderdiği hediyeler olarak kabul edilirdi. İlkel toplumlarda sağaltım
törenlerinde, kabile ayinlerinde, erkekliğe geçiş törenlerinde “değiştirilmiş bilinç
durumları” denilen, gündelik bilinç düzeylerinden daha farklı bilinç düzeylerine
ulaşabilmek için kullanılan açlık, susuzluk, uyku yoksunluğu, sosyal ve duyusal
yalıtım, ağrılı uyaranlar, dans, meditasyon, dua, işitsel uyaranlar, hipnotik telkinler
gibi yöntemlere ek olarak halusinojen bitkiler, afyon türevleri, koka yaprakları, esrar
gibi psikoaktif maddeler büyük rol oynamaktaydı.
Alaeddin Akçasu 1972 yılında yazdığı bir yazıda insanlığın maddeler ile olan
ilişkisini şu şekilde özetliyor:
“Hayal kudreti günlük hayatın hakikatlerinden çok yüksek olan insan beyni,
hayal ettiğini bulamamanın verdiği bedbinliği gidermek için hakikatlerden kaçma
yolunu aramıştır. Bu içgüdü ile etrafında tabiatı süsleyen ve yiyecek maddesi olarak
kullanılan bitkilerden veya bunlardan elde edilen fermantasyon mahsullerinden,
kendilerinin alışık olmadıkları ruh haletini meydana getirenleri, bu maksatla
kullanmaya başlamışlardır. Tabiat bu bakımdan da insana cömert davranmış, ilk
insanın yaşadığı mağarasının kapısını süsleyen “ololiupui” ismi verilen bir nevi
sarmaşıktan, mağarasında beyaz benekli kırmızı ile insanı cezbeden amanita
müskarya’ya kadar hepsini etrafında hazır bulundurmuştur. Dünyanın hemen her
bölgesinde insanın psişizmasını değiştirecek yetenekte bitki bulmak mümkündür.
Himalaya eteklerinin ravolfiya serpatina’sı And dağları yamaçlarının kendisine
özgü ve diğer bitkilerden farklı olduğunu ifade eden şekil ve renkteki yaprakları olan
Koka ağacı, susuz ve sıcak çölün inanılmaz ve serabı andıran güzellikteki çiçekleri ile
kaktüsleri ve çok geniş sahada yetişen, muhtelif renkli, baharın müjdecisi gelincikleri,
insanları kendilerine cezp etmişlerdir. Bunlar arasında kenevirde dişi çiçeklerin
yakınlarında salgıladığı reçinemsi madde ile bu keyif veren doğal kervana katılmıştır.
Tarihin kaydettiği en ilkel insan topluluğundan günümüzün en gelişmiş toplumuna
kadar bu ihtiyacı gidermek için muhtelif tabi veya sentetik maddeler kullanmıştır ve
halen de kullanılmaktadır. Tarih boyunca bu böyle olduğu gibi halen yeryüzünde
mevcut toplumlar arasında daha henüz taş devrine bile erişememiş kabilelerin
arasında bu gibi keyif verici maddeler kullanıldığı gibi çok gelişmiş toplumlarda da bu
veya benzeri maddelerin kullanılmakta olduğu bilinmektedir. 5
Gerekli ilkel, gerekse gelişmiş toplumlarda bu maddelere karşı duyulan tehalük
pek farklı değildir. Örneğin, Amazon nehirlerinin içlerinde yaşayan sadece karınca,
5
Bu bölüm Kültegin Ögel tarafından yazılmıştır
51