TARİHÇE - Kültegin Ögel

TARİHÇE
4.
KAHVE’NİN ÖYKÜSÜ
Kahve’nin öyküsü Etiyopya’da keşfedilmesiyle başlamıştır. “Kaldi” adında
Etiyopyalı bir çoban bir gün keçilerini gezdirirken, onların bir bitkiyi yedikten sonra
heyecanlı ve hızlı bir şekilde oradan oraya koşmaya başladıklarını fark etmiş, kendisi
de meraktan aynı bitkinin meyvelerini toplayarak yemiş ve üzerindeki farklı etkilerini
halkın kalan kısmıyla paylaşmıştır. Böylelikle, Etiyopya halkı, kendileri için yeni ve
değişik etkileri olan bu kimyasal maddeyle tanışmıştır. Önceleri kahve tohumları
içecek yerine bir çeşit yemek yapmak amacıyla kullanılmıştır. Eski Doğu Afrika
kabileleri, kahve çekirdeklerini hayvansal yağla karıştırarak enerji veren yiyecekler
yapmışlardır. Aynı zamanda Arap Yarımadası’nda da yetiştirilen kahve çekirdekleri,
M.S. 10. yy. civarında, burada, sıcak bir içecek yapımında kullanılmaya başlanmıştır.
Kahve olarak bildiğimiz bu içecek, 13. yy dolaylarında Müslümanlar tarafından yaygın
olarak içilmeye başlamıştır. İslam’ın yayılmasıyla kahve de yayılmış fakat Arapların
kahve bitkisini gizli tutmaları ve herkesten özenle saklamaları nedeniyle Arap
Yarımadası dışında ( kahvenin doğal olarak yetiştiği Afrika kıtası hariç) hiçbir yerde,
16. yy.a kadar kahve yetiştirilmemiştir.
16. yy.da, Avrupalılar keşif ve ticaret amacıyla gittikleri egzotik yerlerden
dönerken yeni ve farklı bir tat olan kahveyi de beraberlerinde getirmişler, böylelikle
kahveyi Avrupa’ya tanıtmışlardır. Avrupa’nın ilk kahvesini Java adasında Almanlar
bulmuştur.
1539’da Osmanlı İmparatorluğu’nun Yemen’i fethetmesiyle, kahve, Osmanlı
ticaretinin bir parçası olmuş ve zamanla Türklerin tüketim alışkanlıkları içindeki
önemli yerini almıştır.
Kahve ve dolayısıyla kafein kimyasalı, tarihin her döneminde sosyal hayatın
önemli bir parçası olmayı başarmış ve önemini gün geçtikçe arttırmıştır. Her ülke,
kahve yetiştirmeye uygun iklimsel özelliklere sahip değildir. Kahve yetiştirilebilecek
en uygun bölgenin Yengeç ve Oğlak dönenceleri arasında kalan bölge ve onun
içinde de özellikle Etiyopya, Yemen, Brezilya, Meksika, Uganda, ve Endonezya
olduğu bilinmektedir. Kahve, sosyal hayattaki yeri ve bağımlılık yaratıcı özelliğiyle
ekonomik pazarda her zaman yüksek talebi olan bir güç olmuş ve her ülkenin kahve
yetiştirebilecek iklim koşullarına sahip olmaması, bu özelliğe sahip olan ülkeleri çok
avantajlı bir konuma getirmiştir. Kahve, dünyadaki ticaret alanı en geniş mallardan
biridir ve ticari kapasitesi buğday, pirinç ve mısırı dahi aşmaktadır. Kahvenin petrol ve
stratejik metallerden sonra en çok satılan ve alınan mal olduğu ve ticari hacminin
otomobil, çelik ve teknolojik ekipmanları geride bıraktığı söylenmektedir. Bu durum,
hiçbir besin değeri olmayan, bağımlılık yapan ve sağlığa zararlı olan bir bitki için çok
büyük çapta tarım alanlarının ayrılmış olduğunu bize göstermektedir. 4
4
Bu bölüm Kültegin Ögel tarafından yazılmıştır
49