TARİHÇE - Kültegin Ögel

TARİHÇE
Esrar
Kenevir çok eskiden beri bilinen bir bitkidir. Milattan önce 2700 senesinde Çin
hükümdarı Sheng Nung’un yazdığı bitkiler kitabında kenevirden söz edilmektedir.
Eski Yunan’da esrara benzer bir maddenin kullanıldığı Homer’in Odyssey’inde
bahsedilmektedir. Truva harabelerinden sonra Isparta’da Menellaoses’in sarayında
verilen bir ziyafette Truva savaşlarına katılanlarla katılmayanlar birlikte
bulunmaktaydılar. Konuşma Odyssey’in meçhul akibetine gelmişti. Herkes Odyssey
hakkında bildiklerini anlatırken toplantı çok kederli bir hal almıştı. Herkes ağlıyordu.
Zeus’un kızı Helen toplantıyı neşelendirmek için, Mısırlı Thoön’ün karısı Polydamnat’
nın verdiği “nepenthes t’acholon te pharmakon”dan (öfke ve keder giderici ilaç) bir
miktar misafirlerinin şaraplarına gizlice ilave etti. Böylece misafir ve ev sahiplerinin
şuurları bozulmaksızın neşelenmeye başladılar. Misafirler bu madde etkisi ile keder
ve öfkeye karşı duyarsız hale gelmişlerdi. O zamanlarda opium, eski Yunanlılar
tarafından mekon ismi ile bilinmekte idi. Opium, şuuru bulandırmadan keder ve öfkeyi
kaldırmadığına göre, Homer’in bahsettiği ve Mısırdan gelen Polydamna opiumdan
farklı olmalıydı. Homer Mısırlıların mucizevi ilaçlarından haberdar olduğu için,
Polydamna’nın oralarda yetişmekte olan kenevirden çıkan reçineyi ihtiva eden bir
nevi esrar olması ihtimal dahilindedir (Akçasu, 1972).
3000 yıllık geçmişe sahip hindu metinlerinde esrar kutsal bir yere
oturtulmaktaydı.
Milattan önce bu maddeler Mısır, Pers ve Hint uygarlığında da kullanılmaktaydı.
Mezopotamyada da Asur ve Sümerliler ile ilgili kayıtlarda da afyon ve kenevir
ekiminden bahsedilmektedir. Bu maddeler tanrısal ve kutsal otlardı. Moğollar, Türkler
ve Sibirya da şaman törenlerinde bu maddelerin kullanıldığına ilişkin bilgiler
bulunmaktadır.
Esrarın ülkemizde geleneksel kullanımının olduğu bilinmektedir. Reşat Saka’nın
yazdığı uyuşturucu maddeler adlı eserde esrar ile ilgili olarak aşağıdaki bilgiler
verilmektedir (Saka, 1948).
“… Hasan Sabbah sarayında esrar kullanıyordu ve bunu politikasında da
kullandı ve muvaffak oldu. Fakat devleti biraz kuvvet bulduktan sonra her nedense
ülkesi dahilinde şarap kullanılmasını yasak etti. Bir aralık kendi sarayında ve
rüesasının evlerinde kadın bulundurmayı da menetti.
… Fatimiler devrinde esrara fazla rağbet gösterildiği sanılıyor, din adamları
içinde esrar aleyhinde vazü nasihatlerde bulunmalarına rağmen bizzat içenler de
vardı. Fatimilerden Mansur-u Billah zamanında camide esrar kullanılması aleyhinde
bir hatip vaz ederken üzerinde esrar bulunan bir kağıt yere düşer. Hatip istifini
bozmaksızın işte mel’un şeytan benden korktu yere fırladı, sakın değmeyin diye
kendi ayıbını örtmeye çalıştı. Vaaz bitince herkes çıktıktan sonra yere düşen esrar
kağıdını alıp cebine koymayı ihmal etmedi.
… 17 inci asırda yine arap şeflerinden birisi yukarıda bahsettiğimiz Hasan
Sabbah’ın dünya cennetini bir müddet taklit etmişti. Bu cennette de esrar içildikten
55