TARİHÇE - Kültegin Ögel

TARİHÇE
Ecstasy
MDMA, ilk olarak 1912 yılında Merck adlı bir Alman firması tarafından
amfetaminin bir türevi olarak keşfedilmiş ve patenti alınmıştır. Bazı kaynaklar ise aynı
tarihlerde MDMA’nın zayıflama ilacı olarak sentezlenmiş olduğunu bildirmektedir.
Ancak daha sonra "farklı etkileri" yüzünden piyasadan kaldırılmıştır. 1950’lerde
Amerikan askerleri üzerinde “doğruluk serumu (truth serum)” olarak denenmeye
başlandığı sanılmaktadır. Fakat bu konuda herhangi bir kanıt bulunmamaktadır.
1970’lere gelindiğinde MDMA alan hastaların daha rahat iletişime geçtikleri ve
depresyon belirtilerinin hızla azaldığı gözlenmiştir. Bu sebepten dolayı MDMA
Amerika’da birçok terapist tarafından psikoterapiyi destekleyici ve anksiyeteyi giderici
bir ilaç olarak kullanılmaya başlanmıştır (Valentin, 2002).
MDMA’nın insanlar üzerindeki farmakolojik etkileri üzerine ilk bilgi 1978’de
yayınlanmıştır. Raporda, MDMA duygusal ve duyumsal yolla bilinç üzerinde kontrollü
değişimlere sebep olan fakat olumsuz psikolojik etkilere sebep olmayan bir maddedir
şeklinde belirtilmiştir.
1980’li yıllarda MDMA artık telefonla ya da gece kulüplerinde satın alınabilen
“ecstasy” adı altında ticari bir ürün haline gelmiştir. Bu dönemden itibaren Ecstasy
kullanımı gençler arasında hızla yaygınlaşmaya başlamıştır. Bunun üzerine uzmanlar
ve politikacılar bu maddenin kontrolsüz ve dikkat çekici tüketimi konusunda tedirgin
olmaya başlamışlardır. Ayrıca bu dönemde ecstasy’nin özellikle Almanya’da tekno
partilerine giriş için neredeyse bir zorunluluk olması bu maddenin ne kadar yaygın bir
kullanıma sahip olduğunun göstergesidir.
1984’de ilk defa Senatör Lloyd Bentsen (D-Teksas) MDMA’nın yasal olmayan
maddeler arasına alınması önerisinde bulunmuş ve bunu takip eden dönemde de bu
konuda birçok kamuoyu yoklaması yapmıştır. MDMA kullanımını savunanlar bu
maddenin göreceli olarak güvenilir ve terapötik açıdan benzersiz etkileri olduğunu
belirtmişlerdir. Diğer yandan, Amerikan Uyuşturucuyla Mücadele Ajansı (U.S. Drug
Enforcement Agency (DEA) yetkilileri methylenedioxyamphetamine (MDA) adlı
maddenin metabolizma üzerindeki nörotoksik etkileri ve suistimal edilmeye açık bir
madde olduğuna dikkat çekmişlerdir. 1985’in haziran ayında DEA, toplum sağlığına
zararlı olduğu gerekçesiyle MDMA’yı 1 yıl süreyle Kontrol Altındaki Maddeler
Yasasının en sınırlayıcı kategorisi olan Schedule I kategorisi kapsamına almıştır.
Mayıs 1986’da DEA’nın idari yasa hakimi MDMA’nın süpervizyon denetiminde, tıbbi
amaçla kullanımının kabul edilebilir olduğunu ve bu maddenin Schedule III kategorisi
kapsamında değerlendirilebileceği kararına varmıştır. Fakat 1988 yılında DEA bu
kararından vazgeçmiş ve MDMA, kalıcı olarak Schedule I kategorisi kapsamında
kalmıştır. Tüm bu yasal değişiklikler sonucunda MDMA’nın klinik çalışmalarda ve
terapide kullanımı sona ermiştir.
Kokain
İlk kez 1860 yılında izole edilmiştir. 1880 yılında ise vasokonstruksiyon
(damarları daraltıcı) etkisi nedeni ile lokal anestezik (bölgesel ağrı kesici) olarak
kullanılmaya başlanmıştır. Kokain tıpta halen bir lokal anestezik olarak, özellikle göz,
burun ve boğaz cerrahisinde kullanılmaktadır. 1884 yılında Sigmund Freud kokainin
57