TARİHÇE - Kültegin Ögel

TARİHÇE
olmayanların açıkta şarap taşımalarından, dince yasak olan bir şeyin böyle açığa
dökülmesinden şikayetçi olduklarını bildirmişti. Çevre köylerden Galata iskelelerine
şarap gemileri geldiği zaman kafirler takımının şaraplarını mahzenlerine fıçı ile alıp
götürmeyip tulumlarla taşıdıkları ve şehirler içinde gezip Müslümanlar’ın giysisine
dokuna, alıp götürdükleri anlatılıyordu. Önceleri böyle sokakta tulumla şarap taşıyan
bir gayrimüslim meclis-i şer’i de yargılandığı zaman o zamanki müftü, “şiddetli
azarlama ve uzun hapis ile önlemek gereklidir.” diye fetva verirken yeni padişah
döneminde bu durumun yasak olmamasını ve kâfirlerin direnip fetvayı
dinlememelerini önemle belirtiyordu.
Padişah kendi eğlencesindeydi. Halktan da böyle gayrimüslimlerin sokakta
tulumla şarap taşımalarına kızacak olanların sayısı da çok değildi. Fakat padişah ne
de olsa memnun olmayanların çoğalmasını da istemiyordu. Padişah galata kadısına,
o yılın 15 zilhiccesi tarihiyle bir hüküm yazarak “Bundan böyle adı geçen kafirlere
tulumla şarap taşıtmayıp İslam şeriatına aykırı kimseye iş yaptırmayasın” demekle
yetindi (Zat, 2002).
Önceleri gayrimüslimlerin şehre şarap getirmeleri yasaklanmış, fakat onlar bu
işi kaçak sürdürdükleri için hem buyruğun yerine getirilmesine olanak bulunmamış,
hem de gelir azalmıştı. İkinci Selim bu konuda bir fetva çıkartıp gayrimüslimlerin
şehre vergisini vermek suretiyle serbest içki getirebilmelerine izin vermiş, içki
vergisini toplamaya birde görevli atamıştır. Bu konuda şikayetler çoğalınca bir süre
sonra İstanbul kadısı padişaha başvurarak dikkatini çekmiş ve ikinci Selim, 1573’te
İstanbul kadısına aşağıdaki hükmü çıkarıp yollamıştır (Zat, 2002).
“Buyurdum ki (emir) ulaştığında Yahudi ve Hıristiyan katımına ve İstanbul şehri
kapıcılarına gereği gibi tenbih ve tekrarlayasın ki şehre açıktan açığa fıçı ve varil ve
tulumlarla şarap ve rakı getirmeyip kendileri için geceleyin gizlice getirdiklerini de
Müslüman’ satmayıp ve birbirine sattıklarında da gizlice verip evlerini meyhane
yapmayıp açıktan açığa çaldırmayıp açıktan açığa o çeşit toplantı yaptırmayıp dine
uymayan törenlerin gösterişinden çok sakınıp İslam şeriatı ve büyük emre aykırı bir
kişiye iş yaptırmayasın. Uslanmayıp, yüce şeriata ve büyük emre aykırı iş yapanların
sabit olduktan sonra fırsat vermeyip, hapsedip, isim ve belirtileriyle yazıp mutluluk
kapıma bildiresin ki onun hakkında değerli yüce emrim ne biçimde çıkarsa gereği ile
işlem yapasın”
Üçüncü Murat da babasından daha güçlü ve iradeli bir adam değildi. Tahta
çıkışının ilk yılı sonunda meyhane açılması hakkındaki yasağı İslam mahalleleri için
uygulamış, böylece gayrimüslimlerin oturdukları yerlerdeki meyhanelere
dokunulmamasını ferman etmişti (1577). Böylelikle içkiye alışkın Müslümanlar,
gayrimüslimlerin oturdukları mahallelere giderek ihtiyaç ve isteklerini giderme
olanağını buluyorlardı. Bu padişah iradesi keyif sahiplerini çok sevindirmişti. Bir gün
Üçüncü Murat, yağız bir at üstünde İstanbul sokaklarını dolaşıyordu. Bir hikâyeye
göre bir gün padişahın yolu rastgele bir Rum meyhanesinin önünden geçiyormuş.
İçeride Yeniçeriler oturmuş, eğleniyorlarmış. Dışarıdan padişahın geçmekte olduğunu
görüp, sarhoşluk haliyle sevinçlerini belli etmek için ayağa kalkmışlar. Kadehlerini
pencereden dışarıya uzatıp bir ağızdan yüksek sesle bağırmışlar.
-Aşk-ı şahaneye!
9