PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Siyasi durum her tarafta kar ışıktır : Iran'da Abbasiler, Aleviler, Saffâriye,
Saman Oğulları, Buveyhiler, Gazneliler târih sahnesindedirler. Horasân
Saman Oğullarının ve Gaznelilerin elindedir. Efganistan'da Saffâriler, sonra
Saman Oğulları hâkimdir. Mâverâünnehir Saman O ğulları= elindedir.
Sonra Ilhâniler, Karahanlar hâkimdir.
Hicri V, Milâdi XI. Yüzyıl
(391-494 H.Roo ı — ı ı oo M.)
Afrika'da Sahrâ sâkinleri Tavâr ık kabileleri Müslüman oldular, Mürâbitler
ad ını aldılar. Merake şten Cebel—i Tar ıka geçip Ispanyollarla sava ş-
tılar. Endülüse hâkim oldular. Afrika içlerinde Gana'ya kadar gittiler. Bat ı
Afrika'da Islâmı yaymağa koyuldular.
Dokuz Oğuz Türklerinden Selçuklular Türkistan ın batısından göç
ederek Maverâünnehiri geçtiler ve Müslüman oldular. irarl ı geçerek Irak
ve Suriye'ye geldiler, sonra da Anadoluya geldiler. Malazgird harbini o7 ı )
kazanarak Anadoluyu Müslüman ülkesi yapt ılar. Güney Bat ı Anadolu Selçuklular
ın oldu.
Gazneli Mahmud Kuzey Hindistan! alarak islâm dâiresine katt ı.
Müslümanlar Sicilya ve Sardinya adalar ın ı kaybettiler, Fâtimi Halifeleri
Şimâli Afrikay ı isyan bast ırma bahanesiyle yağma ettiler.
Ilim ve kültür hareketleri devam etti. Bu as ırda islâm Dünyas ına rakib
olacak ba şka devlet yoktur Ilmi ve siyasi sahada üstünlük Müslümanlardadır.
Bağdad'da nizâmiye medresesi kuruldu 11.
ı) Islam medeniyetine dair bat ılı bir yazar ın sözlerini dinleyelim:
" Araplar ın siyaset kabiliyetleri azd ı, siyaset, tecrübeleri ise hiç yoktu. Onun için Arap
Devletleri Emeviler çabuk da ğıld ı .
" Bizi burada ilgilendiren husus, Imparatorlu ğun siyasi inhilali değil, insanlığın zekas
ına ve be şer nev'inin mukadderat ına olan te'siridir. Arap dü şüncesinin dünyaya yay ı-
lışı bin sene evvel Yunan dü şüncesinin yay ılışından çok daha sür'atl ı olmuştu. Dünyan ın
Çin'in batısında kalan k ısmı bir fikir rönesans ı idrak ediyor, eski dü şünüs, tarzlar ının yerini
yenileri al ıyordu.
"öğrenmeğe haris Arap zekas ı Iran'da yaln ız Manizm, Zerdü ştlik ve Hıristiyanl ık fikirleriyle
değil, yunanca metinlerde ve Suriye dilinde yap ılmış tercemelerde muhafaza edilmiş
Yunan bilim literatürü ile temasa geldi. Araplara Yunan kültürü M ısır vas ıtasıyle de
intikal etti.
" Araplar ın her fethetti ği ülkede bilim geli şti. Sekizinci yüzy ılında, arabla şmış olan
bütün ülkelerde öğretim ve eğitim teşkilatı mevcuddu. 9 uncu Yüzy ılda Ispanya'daki
Cordoba (Kurtuba) mektebindeki bilginler, Kahire, Ba ğdad, Buhara ve Semerkand'daki
bilginlerle muhabere ediyorlard ı .
"Aristo'nun ve Iskenderiye Müzesinin saçt ığı, fakat pek uz ıın bir zaman kısır kalmış
olan tohumlar şimdi filizleniyor, meyvelerini vermeye ba şlıyordu. Matematik, t ıb ve fizik
bilimleri alanlarında büyük ilerlemeler oldu. Biçimsiz Roma rakamlarm ın yerini bugün
14