PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

BAZI YENI HAREKETLER
Vehhabilik
Kurucusu Muhammed b. Abdulvahhab'd ır. ( ı ı 15-1 zo6 H. / ı 703—
ı 7o3-1792 M.) Bu, Muhammed Abdu'de oldu ğu gibi İslâmı yeni bir tarzda,
asrın ruhuna uygun bir şekilde anlayıştan ziyade bid'atlardan ve hurâfelerden
temizleyerek eski sâde ve sâf hâline götürmek yolunda bir harekettir. Dört
imamdan birini taklid etmezler. Kitap ve Sünnete dayan ırlar Kendilerine
selefiyeci derler. Kendilerini hakiki muvahh ıd ve Sünnet yolunda bilip prensiplerini
kabul etmeyenleri milhid sayarlard ı. Her şey, hattâ minâre bile bid'-
attın Mezhebin sahibi Muhammed Abdulvahhâb; İbn—i Hanbel'in, İbn—i
Teymiyye'nin İbn—i Kayy ım Cezviyye'nin yolunda oldu ğunu söyler. Fakat
onların memnu' addettiklerini bu, küfrü mucip sayar. Necid Çöllerinde 7o
hâneli bir köy olan Derlyye'de i şe ba şlad ı. Bütün bid'atlar ı ve hurâfeleri
şirk sayıyor, onları yıkmak için cihadı farz diyordu. Hastal ığı def için paçavra
bağlamak, muska ve büyü yapmak, baz ı ağaç ve ta şlarla teberrük etmek tekkelere
adak adamak, evliyâ mezarlar ım ziyaret etmek şirkten say ılıyor 16
bunları yapan Müslümanların kanı ve malı helâl addolunuyordu. Diyar— ı
İslâm ba ştan ba şa diyar—ı küfürmü ş gibi onunla cihada dâvet ediyordu.
Kur'an varken Delâili Hayrat okumak mâsiyet, türbeler bid'att ır. Esas
akidelerini Kitab'ül—Tevhid'de toplam ıştır.
16) Buna dair sözleri Ali R ıza Seyfi dilimize şöyle çevirmi ştir.:
"Din ciheti de diğer her şey gibi hâl—i inhitatta idi. Hz. Muhammedin meydana koydu ğu
saf ve haşin vandâniyet—i ilahiye akide—i esasiyesi mürüru zaman ile ne şvünema bulmu ş
efkar ve itikâdât—i bâtile ve akad—i tasavvufiye ile örtülüp kalm ıştı. Camiler harab ve tenha
kalmış, cahil halk tarafından terk edilmi şti. Bu halk muskalara, büyülere, tesbihlere sarıl
ıp bürünmü şler, pis (fakir)lerin nim mecnün, meczüb dervi şlerin telkinat ına uymu şlar
idi. Bu halk evliya addettilderi ve kendileriyle Allah aras ında mutavass ıt ve şefi' olduğunu
inandıkları zevat—ı mukaddesenin makberlerine gidiyorlard ı, Allah, bu zulmeti— dal:alet içinde
kalmış ruhlardan, bilâ tavassut ibadet olunam ıyacak kadar, uzakla şmış idi. Kur'an ın,
ahlâkiyata ait ahkâm ına karşı da ya tecâhül, ya istihkar gösteriliyordu. Şarap içmek, afyon
yutmak, hemen umumi idi. Fuhuş ve zina a şikar irtikâb olunuyordu; en şedi mesavi—i ahlakiye
ve ictimâiyye aç ık ve emr—i mutad idi. Hattâ mukaddes Mekke ve Medine şehirleri
bile bir mezlekai rrıesavi ve istibdâd olmu ş ve Hz. Peygamber tarafından emredilen vazifei
diniyye—i Hac; duçar olduğu suistimaller yüzünden adeta. tan ılamaz bir şekl—i garâbet,
41