PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

lu'da beylilder çoktur: Merkezi Karaman'da Karaman O ğulları, Bursa'da
Osman Oğulları kuvvetle geli şme hâlindedir. Di ğer beylikler şunlardır.:
Birgide Ayd ın Oğulları, Manisa'da Saruhan Oğulları, Kütahya'da Germeyan
Oğulları, Udik'te İnanç O ğulları, Kastamonu'da Candar O ğulları,
Eğridir'de Hamid Oğulları, Antalya'da Teke O ğulları, Milâs'da Mente şe
Oğulları. Bu devirde Elbistan'da Dulkad ır Oğulları, Mardin'de Artuklu
Türk Hükümdarli ğı, Suriye'de Eyyûbiler, Mekke'de Şerifiler, M ısır Türk
Memlûk Sultanlığma tâbidirler. Çinde Mo ğol Devletinin kudretini kaybetmesi
üzerine, Memluk Devleti dünyan ın en büyük ve en güçlü devleti hâline
gelmiştir. Hindistan'da da Türk Tu ğluk Hânedam hâlrimdir. Ma ğ-
ribde yani Afrika'n ın batısında ise, Fas'ta Merini imparatorlu ğu vardır.,
Tunus'da ise Cezayirin de bir kısmına hâlcim olan Hafsiler bulunmaktad ır.
Bunlar arapla şmış Berberilerdir. Orta Afrika'da arapla şmağa ba şlamış Zenci
Borno Krallığı vardır. '000 senesinde kurulmu ştur. Endülüs'de Beni Ahmer
Hânedan ı hüküm sürüyor, Merkezi G ırnata'dır. Endülüs'de İslâm medeniyeti
parlaklığını hâlâ devam ettirmektedir.
Türkleşmiş ve Müslüman olmu ş Mogollardan Çağataylar Orta Asyada,
Altın Ordu da Do ğu Avrupaya hâlcimdir. Volga Türk Bulgar Hanl ığı,
Altın Ordunun himâyesinde hâlcirniyetini devam ettirmektedir.
Osmanlılar büyük fetihler yolundad ır ve dünyan ın en kuvvetli devletidir.
Böylelikle Anadoluda kuvvetli bir Türk devleti kurulmaktad ır. Anadoluya
sığmayan bu genç Devlet Rumeliye geçmi ştir. (Süleyman Pa şa)
Balkanlar art ık Türkün olmu ştur. Bulgarlar, S ırplar Türk idaresine
girmiştir. Kosova, S ırp S ındığı, Niğbolu, Varna meydan muharebelerinde,
Türkler gâlibdir. Haçhlan püskürtüyorlar. Timur hâdisesi biraz bel büküyor.
Fakat bu devlet yine çökmüyor.
İslâmın ümidleri Türklere çevrilmi ş, geleceği ona bağlanmıştır. İslâm
âleminin diğer ülkelerinde mühim olaylar yoktur. Tarih sahnesinde art ık
Türkler vard ır. Diğerleri birbirleriyle bo ğu şmaktad ırlar. Müslümanlar eski
ilim üstünlüğünü kaybennişlerclin
Tarihçi İbrı—i Haldun, (mukaddemesi sosyoloji bak ımından mühimdir)
tarihin felsefesini yapt ı. Bu lçitab, Müslümanların dünya kültürüne katt ıldan
en mühim eserlerdendir. İbn—i Hatib, seyahatnâme sahibi İbn—i Batûta, tarihçi
Ebu'l—Fidâ', Ansiklopedik yazar Nüveyri (El—Ereb fi Funûnil—Edeb),
coğrafyacı Umeri, tarihçi Re şidüddin, şair 1-lifız Şirazi bu devirde ya şamışlardır.
Garb eserleri üstün olma ğa ba şlamıştır. Müslümanlar eski parlak devirlerin
eserlerini verememekle beraber t ıb ve riyâziyâtta yine önderdirler.
Avrupada: Sava ve Tuna Nehirlerine kadar olan saha, Eflâk Osmanhlardad ır.
18