PDF Dosyası - Ankara Üniversitesi Kitaplar Veritabanı

Senûsilik
Senüsi Şeyhi Muhammed b. Ali (1206-1276 H. / 1791-1859 M.) Cezayir'de
doğmu ştur. Afrika'da hükümet kurmu ş olan İdrisiler soyundand ır.
Nesebi Hz. Aliye var ır. İslâm âlemini dola şmış, Fas'da ve Ezher'de okumu ş-
tur. Mekke'de bulunmu ştur. Mâliki Mezhebindedir. İctihada taraftard ır,
Vahhâbiliğin tesirinde kalm ıştır. O da çölde bir hareket yapmak istemi ştir.
O da bid'atlara dü şmandır. bu bak ımdan bir benzerlik vard ır. Ancak tasavvufa
bağlıdır, birbirilerini ihvân sayarlar. Mehdilik nazariyesinden faydalanmıştır.
Zâviyelere dayanan bir dini devlet kurmu ştur 2°. Oğlu Mehdi Sünüsi,
Abdulhamide kar şı açıkça vaziyet alm ıştır. Hatta "Türklerle Hristiyanları
bir ve ayn ı darbe ile parçalayaca ğım, demi ştir 21. O, ba ş olmak hevesindeydi.
Sûdan Mehdisini duyunca : "O zavall ı da kim oluyor E ğer ben istersem
Mehdi olabilirim!" demi ş .
Senüsilik bir mezhebden ziyade bir tarikat hâlini alarak yay ılmıştır.
Birinci Sentisi içtihada taraftar& Bundan dolay ı Muhammed Abdu onu
(El—İslâm ve' n—Nasrâniyye) de ö ğer. Hocas ı Abdurrahman Uley ş ise onun
ictihada taraftar olan fikirlerine tahammül edemiyerek onu dersinden koymu
ştur.
Senüsilik Osmanlı tarihinin son devirleriyle, Trablus Garb Harbile çok
alâkadard ır. Libya'da, Afrika'n ın baz ı yerlerinde yay ılmıştır. Mezhebleri
Mâlikidir.
Son as ırlarda Senûsilik, Ticânilik, Mirgani tarikatlar ı Afrika'da çok tutunmuştur.
Ve bu tarikatlar Sünni olan Müslümanlar aras ında yayılmaktadır.
Sebebi şu olsa gerek : İnsanlar esrarl ı şeylere merak sard ırıyorlar. Mechûliyet
ve ibham insanlar ın hayâlinde tatl ı emeller hâlinde bir çok şeyler
canland ırıyor. Umduklar ını bulur gibi oluyorlar. Kuru Mezhep çerçevesi-
2o) Muhammed Fuad Şükrü, Es—Senûslye Dinün ve Devletün adl ı bir eser yazm ıştır.
21) Mehdi Senüsi, büyük Senüsi Muhammedin o ğludur. Bu söz onundur, Yeni Alem—i
İslâm Tercemesi, s. 65. Trablus Garb Harbinde Senüsiler Türklerle i şbirliği yapt ılar. Senüsilerin
Dâileri vard ır. Hac mevsiminde Mekke'de propaganda yaparlar. Takvâ, zühd sahibidirler.
Bir lokma, bir h ırka derler. Fakat siyasete de kar ışırlard ı. Nihayet bir devlet kurdular.
44