edebiyat

MİLLİYETÇİLİĞİMİZNihat GENÇFotoğraf ve alt yazılarla, bizim hikâyemiz. Ve biz bize konuşuyoruz.Duygularımızla, fikirlerimizi hâlâ ayırtedebiliyor muyuz?İnsandan, fikirden, • sokaktan, camiden, manevî değerlerden, kültürdenvs. cinayetin ve katlin her türlüsünü yaşadık.Önümüzde upuzun uzanan koca bir ovaya terkedilmiş üç dört kelime;bütün bir ovayı, balta girmemiş bir orman kadar, her yönüyle vahşi ve esrarengizyapmaya yetiyor. Kültür; belki de üzerinde en çok konuşulan bir kavram.Teknoloji, medeniyet, batılılaşma; artık düşüncemizin beynimizle ilettiğişeyler değil, ses tellerimizin hemen yanma yerleştirilmiş otomatik, mekanik«sesler oldular. Siyasî, sosyal her sahada rahatça kullanılan, rahatçaçalımlar atılabilen ve herkesin üstadı olduğu kavramlar. Kültür denilincehâlâ hiçbir sosyal antropolog altından kalkamıyor, lâkin her yazar herkonuşmacı kendi icadı kuklalar gibi; ağzını, burnunu istediği şekilde rendeleyip,çizmeleriyle bu kavramların boğazlanmış cesetlerinin üstüne çıkıp, hemenher siyasî ve sosyal tartışmada, kahramanlı, hazlı ifdelerle ne kadarrahat kullanıyor.«Millî» kavrami da aynı kahramanın üzerine çıktığı bir başka plastisitaedilmiş kelimelerden diğeri. Batılılaşma karşısında hemen her fenomeni değerlendirirkenbolca cümlelerin ve makalelerin başına serpiştirdiğimizde, herşeyin«milî» renge bürünüp millîleşeceğine şahit olabilirsiniz. Meselâ, eğitimnasıl düzeltilir? Cevap: Millî eğitimle. Televizyon? Millî programlarla.. Sinemanasıl düzeltilir? Cevap: Millî Sinema anlayışıyla.. Peki, roman, pekişiir., vs. çoğaltmaya gerek yok. Millî kelimesi her kalemi eline alan veya herağzını mikrofona dayayan aydın için, tılsımlı, sihirli, batının dehşet ahlakîbuhranlarını saniyede halleden maymuncuğumuz.Peki, «millî» olan nedir? Neyin adına «millî» diyoruz? 1985 Türkiye'sindesosyal hayatta pratik karşılıkları olan bir şekliyle ifâde edebilir misiniz?Siyasî yapılanmaların uygun gördüğü davranış kodlarının ışığında lütfentercümesini yapar mısınız? Bu açıklamalarınızı yaparken, kitabî bilgilerimizide unutmayalım, yani, kıymet hükümlerinizle, şen'iyet hükümlerinizi karıştırmadancevap vermelisiniz. Duygularımızla fikirlerimizi ayırtedemediğimizbir dünyada bu kelimenin üstadları bizlere, Sait Halim Paşa'nm ve Gökalp'-in sözlerini zihin dairelerimizden biri yapmayı _öyle veya böyle başardılarçünkü...23 Nisan çocuk, bayramında sembolik bir şekilde bakanlık koltuklarındanbirini de birkaç dakika biz oturalım. Şu bir dakikada Mevlâna HazretlerininMesnevîsi'ne başladığı ilk beyitte «Ayrılıktan müştekiyim» dediği gibi,bizler hem «ayrılıktan müştekiyiz» ham de bu kelimelerin arka plânlarınıbilmeyen, açıklayamayan, anlatamayan, yaşayamayan aydından, ilim adamındanmüştekiyiz, deyip söze başlayalım.Sonra, Rönesans'ın hâlâ çözülemeyen, anlaşılamayan ünlü ressamıBosch gibi cennet ve cehennemlerimizi atalım ortaya. Görün maymunlarımızı,görün meleklerimizi..FOTOĞRAFLARHerşey Gökalp'in şu sözleriyle başladı: «Batılılaşacağız, lâkin millî de.ferlerimizi muhafaza edeceğiz»..Ve öncelikle zihnimizdeki fotoğraflarla başlayalım.Belki Mohaç'ta savaşamadık, belki Enver Paşa'yla Türkistan'a kadar gidemedik,belki Suriye cephesinde, Yemm'de ülkemiz için, toprağımız içinkan dökemedik, belki.. Lâkin bütün bir gençliğimiz, «milliyetçi» duygularla«...Osmanlı asırlarınadayalı birmedeniyetin hayattelakkisi herşeyiyle,nokta, virgülyayınlanmayaçalışıldı. Fakat,dürüstlük, doğruluknamus anlayışıdevlet anlayışıvs.; fert ailetoplum üçgenindehemen her değerinpratik yansımalarınınortaya konulmasındaçok eksikkalınmıştır...» 57