edebiyat

«Müslüman pratiğinmûnis,kendindengeçmiş,ayağını, tırnağınıeski bir hamamdasaatlerce karıştırırgörüntüsü,bizlerin başkaldıran,karşı koyan,direnen 'milliyetçi'duygularımızlabağdaşmıyordu.»«Dünyanın çokyerinde olduğugibi siyasi milliyetçilerhâlâ batıcıdeğerlerin karşısındaeski hissiyatlarıylave yinesosyal realitenininadına hergünbiraz daha renklerinikaybetmektedirler.1985Türkiyesindeteknolojinin getirdiğideğerler karşısındabütün budeğişmeyi kontrolaltına alabileceğinisöyleyenler niçinhâlâ politikacılarve particileroluyor...»müyordu. Birgün düşlerimize giren Çinli çaşıt kızları çadırdan kovup, Türklerinüç asırda gerçekleştirdiği bu müslümanlaşmayı, islâmlaşmayı Gazali'nin,Rabbaninin kitaplarına sarılarak gerçekleştirmeye çalıştık. «Nalları altın,dan» bu küheylana yeri geldi börg, yeri geldi takke aynı güzellikte yakıştı...)TEKNOLOJİ'Yİ NASIL ALACAĞIZ?Evet, Batı tekniğini alacağız, lâkin yanma kendi millî değerlerimizi koyarak.Bu soruyu 1950lerde birçok dergi baş mesele yaptı. Mümtaz Turhan'ınGarplılaşmanın Neresindeyiz? kitabı Gökalp'in eslerlerinden sonra didik didikettiğimiz bir başka temel kitabımız. Mümtaz Turhan Türk Düşüncesi Dergİsi'-nin bu suale benzer bir tartışmasına verdiği cevapta, Gökalp'in iddiasını devamettirir. Ve bütün hayatı bu iddianın devam ettiğinin göstergesidir.Türk milletinin millî değerleri diğer milletlerle kıyaslanmayacak kadar derinve güçlü saiıklere bağlıdır. Batılılaşma garpçı zihniyet eliyle nereye kadar götürülmüştü?Bütün bir millî kültür, millî benlik yok mu oluyordu? MümtazTurhan oevap veriyor : «Hakikatte gerek tarih, gerek sosyal antapoloji, bir cemiyetinbaşka bir medeniyete mensup bir millet tarafından işgal edilip, biyolojikve içtimai bakımdan tamamiyle temessül edilmedikçe onun kültürünü bütünüylebenimsemesi mümkün değildin) ...«Şu halde bütün dava, daima taklitçibir merhalede -kalmadan, içtimaî inhilâle uğramadan, yaratıcı bir terkiplekendimize has orijinal bir kültür meydana getirmektir. Bu da ancak buterkipte kullanmak üzere garpten alacağımız unsurlarla kendimizden kata.cağımız kıymetlerin., tam, doğru ve kafi bir şekilde tayin edilmesiyle mümkündür.»Evet, bu kendimize has orijinal kültür veya kendimizden katacağımızkıymetler 19#5 Türkiyesinde ne kadar mümkün oldu?.Mümtaz Turhan'ın bu iddiaları ve bütün fikirleri belki de 70'li yıllardayayın hayatına başlayan Töre dergisinde kendini buldu. Töre dergisinin ilkyıllarında seri yazılar yazan Erol Güngör Bey'in bütün fikrî endişesi de bunoktada toplanmakta, ve siyasî bir aksiyonun heyecanı da bu fikirleri dahayere basar bir hâle getiriyordu. Erol Güngör, kendi millî kültürü gibi ağırbaşlıvakar sahibi, gerçek bir ilim adamına yakışır bir üslûpla bizi cezbediyordu.Bu cazibe halen devam ediyor. Ve ısrarla, teknolojiyi milliyetçi düşünceninfikrî ve siyasî çabalarıyla kontrol altına alabiliriz, alınabilir gibisineyazıyordu. Bu mümkündür diyordu.Erol Güngör'den çok şey Öğrendik. Tarih şuuru, millî karakterin önemi,millî kültür, manevî kültür.. Millî tutumların ve millî davranışların şekillenmesindeona çok şey borçluyuz.Erol Güngör'ün kitapları Türkiye'de her ilim adamına nasip olmayan baskılarve trajlar yaptı.MİLLİYETÇİLİĞİMİZMilliyetçi düşünce çok geçmedi, çok güçlü bir tarih şuurunu inşa etmeyeçalıştı. Buna başlı başına bir tarih cereyanı diyebilirmiyiz, bilemiyorum. Bubize has değil, dünyanın her yerinde hemen böyle olmuştur. 1850lerde kurulanAlman Tarih Okulu'nun tarih incelemelerinde ve dolayısıyla bir kültürünanlaşılmasında ve oturtulmasında ne kadar ehemmiyetli bir yeri olduğunubiliyoruz.Fikrimizin temeline tarih şuurunu oturttu. Fikrimiz bizatihi tarihin ken.dişiydi.Erol Güngör bey, bir başka ifâdeyle de «milliyetçiliği», tarih karşısında biryorum ve bu yorumların hayata geçirilmesi djye izah etmektedir. Milliyetçiiçin tarih şuuru, bir Marksist için sınıf şuurunun aksi yönde benzeridir. Sınıfşuuru insanın sınıfıyla bütünleşen, onunla siyasallaşan ve onunla düşünen birduyguyu, bir fikri, bir mizacı da peşinden getirir. Aynı şekilde tarih şuuru, hemenher milliyetçi fikir sahibinin tarihiyle özdeşleşmesini belli şartlarda şartkoşar. Ve bir millî karakter zihinlerde yavaş yavaş şekilleniyor.