57241389ca84834c816667858547795abae9f0c2

IVBİREYCİFransız Devrimi'ni izleyen ve hem kapitalist üretim sistemininhem de modern merkezi devletin yerleştiği dönemdeanarşist düşünme biçimlerinin ne kadar yaygın olduğunuanlamak için, çeşitli ülkelerden, benzer liberter hedefleredoğru, birbirinden bağımsız olarak yola çıkan yazarların yolaçıkış noktalarının çeşitliliğine bakmak yeterlidir. Gördü·ğümüz bi Godwin, Fransız Aydınlanması'nın etkisiyle değişmişIngiliz Muhalefeti [Dissenting) geleneğini izleyerekhükümetin reddine vardı. 18401arda Amerika Birleşik Devletlen. ,nde Josiah Warren ve Fransa'da Pierre-Joseph Proudhon,genel olarak Ütopyacı sosyalist doktrinleri, özel olarakCharles F,ourier'nin ve Robert Owen'ın ütopyalarını eleştirerek,birbirlerinden bağımsız olarak anarşizme ulaştılar. Aynıon yıl içinde Max Stirner Almanya'da tek önemli yapıtıEgo ve Biricik'te (The Ego and His Own), Hegelcilikten yolaçıkıp, mutlak olan her şeyi ve- tüm kurumları reddeden veyalnızca bireyin "kendisi"ne dayanan bir doktrinle Hegelciliğineredeyse tamamen tersine çevirdi. Stimer, Proudhon'unerken dönem eserlerini kuşkusuz incelemişti, ama ProudhonGodwin'i nasıl göz ardı ettiyse, o da kendi çıkarsamaları ileFransız anarşistinin çıkarsamaları arasındaki benzerliği göremedi,Bu nedenle tezlerini ve bu tezlerin kendisiiıi ittiğiaşırı bireyciliği, dönemin genel bir eğiliminin bağımsız birşekilde gelişmesi olarak görmek yanlış olmaz.Stimer'in doktrini ilk bakışta diğer anarşist düşünürlerindoktrinlerinden son derece farklı görünür. Anarşistlergenel olarak, Godwin gibi, adalet ve akıl adına insanın arzularınıtAbi kılmak zorunda olduğu mutlak bir ahlaki ölçüttasarlarlar; ya da Kropotkin gibi, otorite ortadan kalktıktanBİREYCi 101sonra karşılıklı yardımlaşmanın görünmez yasalarıyla yöne·tilen bir toplumda insanların doğal bir şekilde işbirliği yap·malarını sağlayacak. içkin bir itkiyi formüle etme eğilimindedirler.Oysa Stirner, tüm doğa yasalarını ve ortak bir insanlığıreddederek nihilizme ve varoluşçuluğa yaklaşır; o­nun ideali egoisttir, kendisini kollektiviteyle ve diğer bireylerleçatışma içinde gerçekleştiren, ''herkesin herkese karşısavaşı"nda hiçbir aracı kullanmak.tan çekinmeyen, her şeyiamansızca kendi rahatı açıaından yargılayan ve "kendiliğini"ilfuı ettikten sonra genel refahla ilişkili meselelerin düzenlenmesiiçin, kafa dengi bireylerle, kuralların ve yönetmeliklerinolmadığı bir "egoistler birliği"ne girebilen kişi.Stirner'in egoisti ile Nietzsche'nin üstün insanı arasındakibenzerliği vurgulamaya gerek yok; bizzat Nietzsche Stirner'i19. yüzyılın kadri bilinmemiş yaratıcı dehalarından biriolarak görüyordu. Ancak Stirner'in düşüncesinde, anarşistgelenek içinde anılmasını gerektiren ve yüzyılımızın liberterçevrelerinde-çok etkili olmasını sağlayan ögeler vardır. Stirner,var olan toplumu otoriter ve birey karşıtı yapısı nedeniyleeleştirme konusunda daha tipik anarşist düşünürlerdengeri kalmaz; arzu edilir bir durum olarak formüle ettiği şey,ancak hükümet kurumlarının devrilmesiyle mümkün halegelir; bir güç dengesinin yarattığı gerilim olarak görmeklebirlikte egoistler arasında eşitlik talep eder; -kapalı bir şekildede olsa- toplumda değişim sağlayabilecek başkaldırı a­raçları önerir. Öte yandan, güce tapma konusunda Stirnerkadar ileri giden ve istemlerin sürekli ve ahlıik dışı bir çatışmasıolarak yaşam görüşünü onun gibi neşeyle savunan pekaz anarşist vardır.Ancak öğretisinin sertliğiyle Kropotkin gibi bazı anHrşistleribile ürküten bu fanatik bireycinin yaşamına göz attığımızda,kuramsal aşırılık yanlılarının karakteri hakkında ilginçşeyler öğrenebiliriz. Suçu öven ve cinayeti yücelten lıilyük egoist, ebedi çatışmanın şairi , 184fi'tR Ego ve Biri,·ıl·'ıyayımladığı zaman, Madam Gropius'un Berlin'deki kız olıulunda çalışan yumuşak ve cefakar bir öğretmendi. i\dı .ı ..