57241389ca84834c816667858547795abae9f0c2

516 ANARŞİZMn içinde birarada tutan ahlAki bir itki olduğuna inanırlar.Bu yüzyılın ikinci yarısındaki birçok olay -sivil haklara ilişkinkampanyalar, ABD'de Siyahlara ait gettolardaki başkaldırılar,bir şeye sahip olmayan ülkelerin zengin velinimetlerineyönelik meydan okuyucu davranışları, Polonya'da DayanışmaHareketi, nükleer silahlanma çılgınlığına karşı devameden büyük protestolar- maddeci bir toplumda bile,maddeci olmayan değerlerin irrasyonal ama ikna edici biryaygara çıkarabileceğini gösterdi. İnsanlar arasındaki ilişkilerinyapısı ahl§kidir ve ne politika ne de ekonomi (Marx'ınizniyle) onları tamamen kucaklayamaz. Anarşistlerin herzaman vurguladıkları şey budur.Böyle maddeci olmayan bir anlayış içinde, her zaman, işçilerimaddi olarak zenginlerle eşit kılmaya yönelik sosyaldemokratikve ortodoks sendikacı itkilerle çatışma halindeonurlu yoksulluk idealini ortaya koydular. Paul Goodmanbu konuda çok şey Yl!Zdı, ama Proudhon'un sefalet ve yoksullukarasındaki ayrımı çizdiği Savaş ve Barış'taki fevkaladeşiirsel bölümleri unutamayız. Proudhon sefaletin mahrumiyetolduğunu ileri sürüyor; yoksulluk insanın emeği sayesindeihtiyaçları için yeterli olanı kazandığı durumdur ve budurumu Proudhon, en özgür olduğumuz, ihtiyaçlarımızı ençok tinselleştirebildiğimiz, duygularımızın ve zevklerimizinefendileri olduğumuz, ideal insanlık durumu olarak şiirselbir şekilde över. Maddi açıdan anarşistler hiçbir zaman insanlarınözgür olmalarına izin verecek yeterlilikten dahafazlasını talep etmediler; İspanya İç Savaşı'nın kolektifleriinsanların işlerini kendi yargılarına göre idare etme özgürlüğünüve onurunu koruyabilmek için en zor koşullarda yaşamayaistekli olduklarını ortaya koydu.Büyük anarşist düşünürler sürekli olarak doğal olanı,spontan olanı ve sistematik olmayanı öne çıkardılar. Onlaragöre bireysel yargı öncelikliydi; dogmalar insanların yaşamkalitesi anlayışlarını sakatlıyorlardı. Bu yaşamın mümkünolduğunca basit ve doğaya yakın olması gerektiğine inanıyorlardı.Basit, doğal yaşam tarzına yönelik bu itki Kropot-SON SÖZ 517kin gibi insanları modern şehirlerde insanların yabancılaşmasıylave kırın yok olmasıyla ilgilenmeye yöneltti; bunlarda 19601arın genç radikallerinin ve ardıllarının önem verdiklerikonulardı. Anarşistler, uzmanlar hakimiyeti tehlikesininde fıer zaman farkındaydılar. Bakunin bilimcilere a­çıkça düşmandı. Eğitim itibarıyla bilimci olan Kropotkin bilimselgelişmede amatörün büyük rolünü vurguladı ve bir işkolunun,bir köyün ya da bir mahallenin maddi ihtiyaçlarınıkarşılamak üzere örgütlenmesi söz konusu oldug unda so-,rumlulugun soruna en yakın olanlarda olması gerektiğineinanıyordu. İnsanlar kendi kararlarını vermeyi öğrenmelidirler.Doğrudan alakalı olanların kendilerini etkileyen tümmeselelerde kendi başlarına karar almalarının yerinde olduğunailişkin bu güçlü inanç Proudhon'un fe deralizminin temelioldu. Proudhon toplumun, insanların işyerlerinde ya dayaşam alanlarında ne yapılması gerektiğine kendilerinin kararverdikleri sınai ve toplumsal nitelikteki işlevsel gruplarhalinde örgütlenmesini öngörüyordu; bu temel düzeylerinüzerinde ve her zaman onlara bağımlı olmak üzere gerekliolabilecek birkaç ulusal ve uluslararası kurum -mümkünolan en gevşek federasyon halinde- inşa edilecekti. İnsanlarher düzeyde elden geldiğince yaygın bir şekilde katılacaklardı,ama en düşük düzeyde, atölyelerde ve yaşam alanlarındakatılım tam olacaktı.Bu görüşlerin 1960'lardan itibaren, katılımcı demokrasiye,halka yakın düzeydeki komünal örgütlenmelere, toplulukörgütlenmesine ve spontan protesto hareketlerine ilgiduyan Yeni Radikallere ne kadar çekici geldiğini ve hattakarşı-kültürün bu temel kavraılılarının yarı bilinçli olarakanarşist geçmişin kavramlarından türetildiğini görn1ek kolaydır.Ama belki de anarşistlerin bilinçli gençliğin ve dahadoğrusu bugünkü ilgili tüm insanların kaygılarını çok ilginçbir şekilde öncelediklerini görmenin en iyi yolu, insan ile t,:alışmasıarasındaki ilişkinin ölümü olacağına inandıkları ı·­ye ilişkin vurgularına bakmaktır. Daha 1793'te Goıhv iıı /'rılitik Adcilet'i yazarken, bugün içinde bulunduğun1uz olcıuıu"-'