57241389ca84834c816667858547795abae9f0c2

416 ANARŞİZMRUSYA'DA ANAR.'}İZM417detli anlaşmazlıklar araçlar ve yöntemlere, zamanlamayailişkin olarak ortaya çıkıyordu, nihai amaçlara ilişkin olarakdeğil. Anarşizm, eşitlik, herkes için dolu bir. yaşam hep ev·· rensel olarak kabul ediliyordu."18601ar ve 18701erin Rus devrimci düşüncesine batı Av·rupa'dan gelen anarşist öğeler, yüzyılın sonuna kadar Rusyaiçindeki devrimcilerle pek az ve yüzeysel bağlantılan olanörgütlü anarşist hareket aracılığıyla değil, daha çok bireyselteorisyenlerin yazıları aracılığıyla aktarılıyordu. Venturi,haklı olarak Bak.unin'in "Rusya içinde devrimci bir ruha e­sin verebildiğini, ama bir örgütlenmeye esin veremediğini,"ileri sürüyordu. Aslında, 1890'lann sonuna doğru Rusya'dakendini anarşist olarak adlandıran bir hareket ortaya çıktığızaman bile, bu hareket Kropotkin gibi yurtdışındaki saygınliderlerin öğütlerini büyük ölçüde göz ardı ederek kendi bağımsızyolunda ilerledi ve sonunda Müthiş Rus1uğun [Rus·sianness] bir meyvesi olarak 1918-21'de Makhnovist hareke· ·ti üretti.Aslında Rus devrimci hareketleri üzerine araştırmalaryapan kişiler zaman zaman yurtdışından gelen öğretilerinetkisini en aza indirme ve 19. yüzyılın büyük kısmında liberterdüşüncelerin yaygın _etkisini Rus toplumtina özgü a·narşist bir geleneğe atfetme eğiliminde olmuşlardır. Bakuningibi onlar da Stenka Razin ve Pugachev'in önderliğindekibüyük köylü ayaklanmalarına ve ilk Kazakların bağım·sızlık mücadelelerinde ve.Rus muhalif mezheplerinin tümdünyevi otoriteyi reddedip İçsel Işık'la yaşama eğilimindekendini gö!Jteren merkezi otoriteye karşı direnişe İşaret etmişlerdi.Tüm yerli Rus isyan hareketlerini birleştiren şey, özgürlüközleminden çok uzaktaki iktidara duydukları nefretti;bunlar kendi adetlerine göre ve kendi toplulukları içinde yaşamakisteyen' köylülerin -ayaklanma ya da geri çekilme yoluylagerçekleştirdikleri- isyanlardı. Serfliğe ve yabancı hükümdarlarıntahakkümüne karşı savaştılar. Ama anarşistlerolarak savaşmadılar. Köylü ayaklanmaları kendi otokra-tik liderlerini ve sahte çarlarını yarattı. Doukhobors gibidinsel mezhepler bile, topluluk içinde hem dünyevi hem deruhani otoriteye sahip olan, kendi ttirlerinden bir peygamberinya da "yaşayan İsa"nın tahakkümünü kabul ederek sadecebir Romanov otokratını reddettiler.Bütün bu hareketler doğal köylü topluluğu olan mir ya daobshchina'nın özerkliğini vurguladılar ve bu kurumun idealleştirilmişimgesi, 19. yüzyıl boyunca çok çeşitli Rus düşünürlerinibirleştiren bir tür platonik mit haline geldi. Başkaaçılardan doğal karşıtlar olarak görülen insanlar -Aksakovve Bakunin, Dostoyevski ve Tolstoy- onu hayali Rusya'larınınköşe taşı yaptılar, Hem anarşistler hem de Slav yanlılarıiçin, yitirilmiş bir altın çağ ile pastoral bir gelecek vaadi arasındakibüyülü bağlantı gibi görünüyordu.Aslında, merkezi Batı devletinin karşısına doğal köy kurumlarınadayanan organik bir toplum koyma eğilimi Slavyanlılarını bazı noktalarda liberter konuma o kadar yaklaştırdıki ilk liderlerinden bazıları -özellikle Konstantin Aksakov-Rs anarşizminin ataları arasında sayılır oldu. Bakuninbile 1867'de anarşist döneminin doruğunda, daha 1830'}arda ":Konstantin Sergeevich ve arkadaşları PetersburgDevleti'nin ve genel olarak devletçiliğin düşmanlanydılar vebu tutumlarıyla bizden önce geliyorlardı,'' diyordu. Ancakburada da varsayımsal ata iddialanna kuşkuyla yaklaşmakgerekli.Dostoyevsk.y gibi Aksakov'un da bilincin yoluyla yasa vezorlamanın yolu arasındaki karşıtlığı ortaya koyduğu doğrudur.Bu onu batı Avrupa' da geliştirilen ve Büyük Petro tarafındanRusya'ya getirilen politik devleti tartışmaya itti:Devlet ne kadar genişlerse genişlesin, ne kadar liberalleşirseJibera!leşsin, isterse en uç demokrasi biçimine ulaşsın, yinede bir kısıtlama, dış baskı ilkesi -belli bir bağlayıcılık biçimi, birkurum- kalacaktır. Devlet geliştiği ölçüde insanın iç dünyasınınbir ikılmesine dönüşür; ve toplum tüm ihtiyaçlarını karşılar gihigörünse bile insan bir o kadar derin, bir o kadar sıkı şek_ildı·toplum tarafından kısıtlanır. Liberal devlet en uç demoknıı l•ı