57241389ca84834c816667858547795abae9f0c2

60 ANARŞİZMni görevlendirenlerin sürekli denetimi altında hareket eden,özel görevliler statüsüne indirgenmiş delegeler tarafından yapılmalıdır... Komün için nihai yasama ve idare hakkı bölgelere -genel bölge meclislerinde biraraya gelen yurttaşlara- aittir.Kropotkin bu örgütlenmede "anarşizmin ilkelerinin" ilkifadesini görür ve bu ilkelerin "kaynağının kuramsal spekülasyonlardadeğil, Büyük Fransız Devrimi'nin eylenılerinde"yattığı sonucuna vanr. Ama burada da anarşizmin köklerininhalkın içinde yeşerdiğini kanıtlama çabası onu abartılıyorumlarda bulunmaya iter. Gözden kaçırdığı nokta şudur:Genel toplantılar düzeyine indirgense bile "yasama hakkı"yerinde durmaktadır; halk yönetmektedir. Bu nedenle devrimciyılları. anarşiyi değil, doğrudan demokrasiyi hedefleyenbir girişim olarak görmeliyiz. Bununla birlikte, komüngerçek anlamda anarşist olmamakla birlikte -187l'deki ardılıgibi- federalistti ve lıu sayede Proudhon'un, içinde anarşistbir toplumun gelişebilece(ini düşündüğü pratik çerçeveyikaba hatlarıyla oluştunnuşlu.Ama Fransız Devrimi'tıin getTek proto-anarşistlerini bulmakiçin Condoı·cet'nin Karşılıkçılığının ve kon1ünün federalizmininötesine bakmak zorundayız. Kropotkin anarşizminhalk içindeki tezahürlerini araştırm a.va k('ndisıni o kudurkaptırmıştı ki, olaylar kar:;ıısındaki tutı.ınıları.\·la anarşizmeen çok yaklaşan bireyleri ne yazık ki fark edı>OlPrlİ. JacquesRoux'ya , Jean Varlet'ye ve onların etrafiıırlan toplanan Enragelereltı.yık oldukları ilgiyi göṡterdiğini si>.vlemek zor: oysaFransız Devrİlni'ndeki anarşist ögeleri arıyorsak, vnlaı·ıbaşarısız ve tarihsel olaı·ak silik olan bu cPsur uyumsuzlararasında bulma ihtin1alimiz daha yüksek.Enrage hareketi 1793 yılında başladı v, Terör yılı boyuncakasvetli bir melodi gibi ortalığı kasıp kavurdu. İngiliz İçSavaşı sırasında ort:ı.ya çıkan Digger hareketi gibi, Enragehareketi de bir ekonomik durgunluk döneminde ortaya çıktı;büyük ölçüde Paris ve Lyon'un yoksul halkının ekonomik·zorluklara verdikleri bir tepkiydi, ama aynı zamanda yükse-HOYAGACI 61len orta sınıf iktidarının kemikleştiğini gösteren toplumsalayrımlara karşı bir tepkiydi..Enrageler modem .anlamda bir parti değildiler. Orgütlerive üzerinde anlaştıkları ortak bir politikaları yoktu. En dolaysızyollarla işbirliği yapan, Jakoben devlet otoritesi anlayışınınreddinde birleşen, halkın doğrudan eylemini savunanve yoksulların acılarına son vermenin yolunu politik eylemdedeğil, komünist ekonomik önlemlerde gören kafa dengidevrimcileıien oluşan gevşek bir grup oluşturuyorlardı.Jakobenlerin Roux'ya yönelttikleri, halka "her türden hükümetinyasaklanması gerektiğini" söylemesi suçu, Enrag6lerinhepsine yöneltilebilecek bir suçlamaydı.Enragelerin en ünlüsü ve devrimin rahiplerinden biri o­lan Jacques Roux, 1790'da Paris'e gelmeden önce, bölgesindekiköylüleri derebeylik haklarını uygulamaya çalışan topraksahiplerinin şatolarını yakmaya ve yağmalamaya teşviketmekle suçlanmış bir köy papazıydı. Kilisesinin üyelerine"Toprak eşit olarak herkese aittir., dediği söylenmektedir.Hıristiyanlık'ın saf ruhunun bir yansıması olarak gördüğüdevrimden sonra da rahip olarak kaldı; görevinin "insanları,Tanrı'nın huzurunda olduğu gibi kendi aralarında da eşitkılmak," olduğunu ileri sürüyordu. Ama Roux'nun mizacınave tutU:muna sahip bir adamın ortodoks bir Katolik olarakkaldığına inanmak güç; onun Tanrı düşüncesi muhtemelenGerrard \VinStanley'inkinden pek uzak değildi.Roux içtenliği nedeniyle en katı Hıristiyan çilecileri kadaryoksul biı· hayat sürdü. Yaşadığı Gravilliers Mahallesi'nin işçilerine duyduğu merhametin radikalizmine aşın biryön \·erdiğ" anlaşılmaktadır; ama karakterinde anısını lekeleyenbir tutumu benimsemesine neden olan wn derece fanatikbir yan vardı. Thomas Paine, XVI. Louis'nin hayatınısavunurken Roux kralın idamına tanıklık etmekle görevlendirilenlera:asındaydı. Hapishaneden ayrılmadan önce Louisona bir ı·ahip olarak güvenip güvenemeyeceğini sordu. Roux'nunyanıtı son derece soğuktu: "Burada bulunmamın teknedeni sizi darağacına götürmektir." Ama otoritenin canlı