İslam Alimleri Ansiklopedisi 2

Enes bin Mâlik’den rivâyet ettiği hadîs-i şerîfte O’nun şöyle buyurduğunu nakletti: “Birgün
Resûlullah (s.a.v.) aramızda idi. Biraz sonra bir miktar uyudu. Sonra gülümsiyerek başını kaldırdı. Biz,
gülmenizin sebebi nedir yâ Resûlallah” dedik. “Az önce bana bir sûre indirildi” buyurdu.
Arkasından şunu okudu: “Rahman ve Rahim olan Allahü teâlânın adıyla: Gerçekten biz sana
Kevser’i verdik. O halde Rabbin için namaz kıl, Kurban kes! Sana düşmanlık eden yok mu! İşte
ebter (soyu kesik) odur!..” Sonra “Kevser nedir bilir misiniz?” buyurdu. Biz Allahü teâlâ ve Resûlü
bilir” dedik. “O Rabbimin bana va’d ettiği bir ecirdir. O’nun üzerinde pekçok hayır vardır. O bir havuzdur,
kıyâmet gününde ümmetim O’na gelecektir, kabları yıldızların sayısıncadır.”
“Kalbinde hardal tanesi kadar imân olan hiçbir kimse Cehenneme, kalbinde hardal tanesi
kadar tekebbür bulunan hiç kimse de Cennete giremez.”
“Koğucu Cennete giremez.”
Bilhassa Kûfe âlimlerinden olmak üzere çok hadîs rivâyet etmekle tanınan Ali bin Müshir, Musul’da
ve sonra da el-Cezîre’ye bağlı bir şehirde kadılık yapmıştır. Bu kadılık vazifesi sırasında gözlerinden
rahatsızlandı. Daha sonra gözleri görmez oldu. Kâdılığı bırakıp Kûfe’ye döndü, ömrünün sonuna kadar
Kûfe’de yaşadı.
1) El-A’lâm, cild-5, sh-22
2) Tehzîb-üt-tehzîb, cild-7, sh-383
3) Tezkiret-ül-Huffâz, cild-1, sh-290
4) El-Menhel-ül-azb-ül-mevrûd, cild-3, sh-131
5) Şezerat-üz-zeheb, cild-1, sh-325
6) Miftah-üs-se’âde, cild-2, sh-259
7) Tehzîb-ül-esmâ vel-luga, cilt-1, sh-351
ALİ BİN SÂLİH:
Tebe-i-tâbiîn’den büyük bir hadîs âlimi. Künyesi, Ebû-l-Hasen’dir. Doğum târihi bilinmemektedir.
Hasen bin Sâlih ile ikiz kardeştirler. Kûfeli’dirler. Amr bin Ali’ye göre 151 (m. 768) târihinde vefât etti. Çok
ibadet eden, zühdü ve takvası çok olan bir zâttır. Hadîs ilminde sika (güvenilir) bir âlim olarak kabul edilir.
Sahîh-i Müslim ve dört Sünen kitabında (Sünen-i Tirmüzî, Sünen-i Ebî Dâvûd, Sünen-i İbn-i Mâce,
Sünen-i Nesâî) rivâyet ettiği hadîs-i şerîfler mevcuttur. Az hadîs-i şerîf rivâyet etmiştir. Babasından, Ebû
İshâk es-Sebiî’den, Seleme bin Kuheyl, Semmak bin Harb, Yezîd bin Ebî Ziyad ve daha başka âlimlerden
hadîs-i şerîf rivâyet etmiştir. Ondan da kardeşi İbn-i Uyeyne, Vekî’, Ebû Ahmed ez-Zübeyrî, İbn-i
Nümeyr, Muâviye bin Hişâm, Abdullah bin Dâvûd gibi zâtlar hadîs-i şerîf rivâyet etmişler ve ilim öğrenmişlerdir.
Ahmed bin Hanbel, İbn-i Muin ve Nesâî, onun sika (güvenilir) bir âlim olduğunu söylemişlerdir.
İbn-i Sa’d: “O çok Kur’ân-ı kerîm okuyan, sika (güvenilir) fakat, az hadîs-i şerîf rivâyet etmiştir.”
Anlatılır ki: Ali bin Sâlih, kardeşi Hasan bin Sâlih ve anneleri, geceyi ibâdetle geçirirlerdi. Geceyi
üçe ayırırlar. Her biri bir kısmında ibâdetle meşgul olurdu. Böylece, bu aile bütün gecelerim ibâdet yaparak
geçirmiş olurlardı.
1) Hilyet-ül-evliyâ, cild-7, sh-332
2) Tehzîb-üt-tehzîb, cild-1, sh-216
3) El-Menhel-ül-azb-ül-mevrûd, cild-6, sh-37
A’MEŞ (Süleymân bin Mihran):
Tâbiîn devrinin büyük hadîs, kırâat, fıkıh imamlarından. Kûfe’nin büyük âlimlerinden olup, zamanının
imâmı idi. İsmi, Süleymân bin Mikrân el-Kâhili el-Esedî el-Kûfî’dir. Künyesi Ebû Muhammed’dir. Babası,
Demâvend’li iken, Kûfe’ye hicret edip, orada yerleşti. A’meş (r.a.) 61 (m. 680) de, başka bir rivâyette,
Hz. Hüseyin’in şehîd olduğu gün Kûfe’de doğdu. 148 (m. 765)’de vefât etti. 147 veya 149’da vefât
ettiği de rivâyet edilmiştir. Gözlerinden çok yaş aktığı ve görme hassasının çok zaif olmasından dolayı
A’meş lâkabı ile meşhûr olmuştur. Benî Esed’den Kâhıloğullarının âzâdlı kölesi idi.
Hz. A’meş, hadîs ilminde hâfız (yüzbin hadîs-i şerîfi râvileri ile birlikte ezberlemişti), sika (güvenilir,
sağlam) bir zât olup ilmi ve fazîleti çok yüksektir, ilminin çokluğu sebebiyle kendisine Allâmet-ül-İslâm;
Sıdkının, doğruluğunun çokluğu sebebiyle de “Mushaf denilmiştir. Hüşeym, A’meş (r.a.) hakkında diyor
ki: “Kûfe’nin her tarafında, Allahü teâlânın kitabını onun kadar iyi okuyan, onun kadar güzel söz söyleyen,
onun kadar anlayışlı, sorulan her suâle onun kadar süratle cevap veren birini görmedim.”
Onun nazarında herkes müsavi idi. Sohbetlerinde zenginler, fakîrler, hatta sultanlar bile aynı safta
bulunurlardı. Zengin, fakîr herkes, huzurunda emirlerini bekleyip arzularını yerine getirmek için can atar-
- 28 -