İslam Alimleri Ansiklopedisi 2

Kendisine karşı yapılan hatâ ve kusurlara tahammül edip, öfkelenince sabretmek, her an Allahü
teâlâyı hatırlamak. Zenginlere karşı vekarlı olmak. Cenâb-ı Haktan gelen her şeye rızâ göstermektir.”
“Sâdık olmanın alâmetleri: Sözü ile kalbinden geçenlerin aynı olması. Söz verdiği gibi hareket etmesi,
işlerini Allahü teâlânın rızâsı için yapması. Dünyâya düşkün olmayıp, makam, mevki peşinde
koşmaması, Nefsin isteklerini yapmaması, mühim olan işleri hemen yapıp, mühim olmayanları sonraya
bırakması. Âhıreti, dünyâya tercih etmesidir.”
“Öyle bir tevekkül sahibi olmalıdır ki, Allahü teâlânın, kendisi için ezelde takdir ettiği şeyden başka,
başına hiçbir şeyin gelmeyeceğine gözüyle görür gibi inanmalıdır.”
“Allahü teâlâya olan muhabbetin alâmetleri: Dünyâda huzurlu olduğu halde, âhıreti arzu etmek.
Sıhhatli olduğu halde ölümü istemek. Allahü teâlâyı çok anmak, bununla rahatlamak ve bundan zevk
almak. Cenâb-ı Haktan gelen dertleri ve belâları ni’met bilip, bunlara sabretmek sevinmektir.”
1) Tezkiret-ül-evliyâ sh-224
2) Hilyet-ül-evliyâ cild-8, sh-237
3) Tabakât-ül-kübrâ cild-1, sh-68
4) Tehzîb-üt-tehzîb cild-11, sh-407
ZEYD BİN ESLEM:
Medine-i münevverede yetişen müfessirlerin (tefsîr âlimlerinin) en meşhûru. Künyesi Ebû Abdullah
veya Ebû Üsâmedir. Tâbiînin büyüklerindendir. Hz. Ömer’in oğlu Hz. Abdullah onu âzâd etti. 136 (m.
753) târihinde Medine’de vefât etti.
Pekçok hadîs-i şerîf ezberledi. Sika (güvenilir) bir zât olup, fıkıh âlimidir.
Peygamber efendimizin mescidinde talebelerine ders verirdi. Pekçok kimseler kendisinden ilim öğrenmek
için uzaklardan gelirlerdi. Hattâ Hz. Hüseyin’in oğlu Zeynel’âbidîn bile kendisinden ilim öğrenirdi.
Birgün Zeynel’âbidîn bin Hüseyin’e, “Akrabalarınızdan pek çok büyük âlim var iken, Hz. Ömer’in kölesine
mi gidiyorsun?” diye sordular. Onlara cevaben, “İnsan kendisine dinde daha çok faydalı olana gider”
dedi.
Hz. Zeyd bin Eslem, Hz. Abdullah bin Ömer, Hz. Seleme bin el Ekva, Hz. Enes bin Mâlik
(r.anhüm) gibi Eshâb-ı kirâmın ileri gelenlerinden hadîs-i şerîf rivâyet etti. Kendisinden de Hz. Hişâm bin
Sa’d, Hz. İmâm-ı Mâlik, Hz. Zührî, Hz. Süfyân-ı Sevrî gibi birçok âlimler hadîs-i şerîf rivâyet etmişlerdir.
Hadîs-i şerîflerini, Kütüb-i sitte (Altı Hadîs Kitabı) sahipleri kitaplarına almışlardır.
Hz. Zeyd bin Eslem çok müttekî (haramlardan çok sakınır) olup pek sevimli bir zât idi. Hz. İmâm-ı
Mâlik, “Ben, Zeyd bin Eslem’e olan muhabbeti hiçbir kimseye duymadım” buyurmuştur.
Hz. Zeyd bin Eslem rivâyet ediyor ki: “Bir defasında, Hz. Ömer su istedi. Bunun üzerine kendisine,
bal şerbeti ikrâm ettiler. Hz. Ömer, “Bu çok güzeldir. Lâkin, ben âhırette bunların aslına, hakîkîsine kavuşmak
için, bu lezzetleri terk ediyorum” buyurdu.
Hz. Zeyd anlattı: “Birgün İbn-i Ömer (r.a.) köle olan bir çobana rastladı. Koyun sürüsünü otlatmakla
meşgul olan çobana şöyle dedi: “Besili, etlik bir koyun varsa getir de kesip yiyelim.” Çoban cevâbında
“Koyun vermem mümkün değil. Çünkü sahibi burada yok” der. İbn-i Ömer (r.a.) “Olsun, koyunun sahibine,
(koyunu kurt kaptı) dersin” dedi. Çoban “Böyle yapmaktan Allahü teâlâya sığınırım. Ondan korkarım.
Çünkü O herşeyi bilmektedir” dedi. İbn-i Ömer (r.a.) çobanın takvasının çokluğunu böylece anladı ve
hemen sahibini bulup, köleyi ve koyun sürüsünü satın alıp, köleyi âzâd edip, sonra da koyun sürüsünü o
çobana hediye etti.”
Hz. Zeyd bin Eslem’in rivâyet ettiğine göre, fakîrler aralarında birini seçip, temsilci olarak, Peygamber
efendimizin huzuruna gönderdiler. O da gidip, Peygamber efendimize dedi ki: “Beni size fakîrler
gönderdi” Peygamber efendimiz, “Sana ve seni gönderenlere merhaba. Onlar benim sevdiğim
kimselerdir” buyurdu. Gelen kimse, şöyle arz etti: “Yâ Resûlallah! Zenginler malları bulunduğu için hac
yapıyorlar. Hayır ve hasenatta bulunuyorlar. Biz ise bunları yapamıyoruz. Bunun için biz mükâfatımızın
az olacağını tahmin ediyoruz. Beni size gönderen fakîrler bizim hâlimiz nasıl olacak? diyorlar.” Bunun
üzerine Peygamber efendimiz şöyle buyurdu: “Fakîrlere benden bildirin! Kavuşacakları mükâfatları
düşünerek, hallerine sabreden fakîrlerin, zenginlerde bulunmayan üç hasletleri vardır. 1- Kendilerine
Cennette öyle köşkler verilir ki, insanlar, dünyâda yıldızlara baktığı gibi o köşklere
bakarlar. Bu köşkler, fakîr olan Peygamberler, şehîdler ve mü’minler içindir. 2- Fakîrler, zenginlerden
yarım gün önce Cennete girer. (Âhıretin bir günü, dünyânın bin yılı kadardır. Yarım
gün beşyüz sene eder.) 3- Zenginin, (Sübhânallahi vel-hamdü lillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü
ekber) deyip ve onbin dirhem de sadaka verip kavuştuğu sevaba, fakîr olanlar yalnız bunu
söyledikleri zaman kavuşurlar. Diğer hayır işlerde de durum aynıdır.”
- 302 -