İslam Alimleri Ansiklopedisi 2

“Ebû Fahite’den bildirmiştir! Resûlullah’a (s.a.v.) salât getirdiğiniz zaman, ona salatanızı güzel yapınız.
Çünkü, siz, bilmezsiniz, belki salatınız, Resûlullah’a (s.a.v.) arz olunur. Orada bulunanlar, öyleyse
bize öğret, dediler. O zaman, şöyle söyleyin dedi. Allahümmecal salevâtike ve rahmetike ve berekâtike
âlâ seyyid-il-mürselîn ve imam-il-Müttekîn ve hatem-in-Nebiyyin, Muhammedin, abdike ve Resûlike,
Allahümme-bashu mekâmen mahmuden yağbıtuhu-l-evvelûn ve-l-Âhirûn, Allahümme salli âlâ
Muhammedin ve alâ âli Muhammed. Kemâ salleyte alâ İbrâhîm ve alâ âli İbrâhîm inneke hamîdun
mecîd. Allahümme bârik âlâ Muhammedin ve alâ âli Muhammed. Kemâ bârekte âlâ İbrâhîm ve alâ âli
İbrâhîm inneke hamîdun mecîd.”
1) Hilyet-ül-evliyâ, cild-4, sh-240
2) Tabakât-ı İbn-i Sa’d, cild-6, sh-313
3) Tehzîb-ül-esmâ ve’l-luga, cild-2, sh-41
4) El-A’lâm, cild-5, sh-98
5) Tehzîb-üt-tehzîb, cild-8, sh-171
6) Târîh-i Bağdâd, cild-12, sh-292
7) Vefeyât-ül-a’yân, cild-1, sh-240, 431, 432
BAKIYYE BİN VELÎD:
Hicrî ikinci asırda Şam’da yetişen meşhûr hadîs ve fıkıh âlimlerinden. Künyesi, Ebû Yuhmid
Külâî’dir.
115 yılında (m. 733) doğdu. 197 (m. 812) senesinde vefât etti. Atiyye isminde bir oğlu vardı. Zürriyeti
bu oğlu ile devam etmiştir.
Bakıyye hazretleri kuvvetli bir tahsil görmüştür. Muhammed bin Ziyâd, Buhayr bin Sa’d,
Ubeydullah bin Amr, Sevr bin Yezîd ve daha bir çok âlimden ilim öğrenip hadîs-i şerîf rivâyet etmiştir.
Hadîste hâfız yani yüzbinin üzerinde hadîs-i şerîfi râvîleri ile birlikte ezbere bilirdi. Kendisinden Evzâî,
Nuaym bin Hammad, Dâvûd İbn-i Reşîd, Ali bin Hacer, Amr bin Osman ve daha bir çok âlim hadîs-i şerîf
rivâyet etmiştir. Yahyâ bin Muin, Ebû Zur’a ve zamanın diğer âlimleri; “Bakıyye bin Velîd’in sika (güvenilir,
sağlam) âlimlerden rivâyette bulunduğu hadîsler hüccet, delil olarak kabul edilir” demişlerdir. Abdullah
bin Mübârek buyuruyor ki; “İsmâil bin lyaş ile Bakıyye’nin hadîsleri bir araya toplansa, Bakıyye’nin
hadîsleri bana daha sevimli gelirdi.” Bakıyye hazretleri buyuruyor ki, Hammad bin Zeyd ile hadîs müzâkere
ettik. Bana buyurdu ki: “Senin rivâyet ettiğin hadîsler ne kadar kıymetli...”
Bildirdiği hadîs-i şerîfler Müslim’de, Buhârî üzerine yapılan açıklamalarda, Sünen-i Ebî Dâvûd,
Nesâî, Tirmîzî ve Sünen-i İbn-i Mâce adlı eserlerde yer almaktadır.
Rivâyet ettiği hadîs-i şerîflerden bazıları:
“Kim (bir müslümanın) düğün ve benzeri yerlere davet edilirse icâbet etsin.”
“Şafak sökmeden önce hilâl kaybolursa gecedendir.”
1) Tezkiret-ül-Huffâz, cild-1, sh-289
2) El-A’lâm, cild-2, sh-60
3) Mu’cem-ul-müellifîn, cild-3, sh-54
4) Mîzân-ül-i’tidâl, cild-1, sh-331
5) Tehzîb-üt-tehzîb, cild-1, sh-473
6) Târîh-i Bağdâd, cild-7, sh-123
BEHLÜL DANA:
Halife Hârûn Reşîd zamanında yaşayan meczûba (Allah aşkının sarhoşu) ve velî bir zât. Asıl ismi
Ebû Vüheyb bin Ömer Sayrafî’dir. Doğum târihi kesin olarak bilinmemektedir. Kûfeli olduğu halde
Bağdâd’da yaşamış ve 190 (m. 805)’de vefât etmiştir. Hârûn Reşîd’in kardeşi olduğuna dair rivâyetler
varsa da bunun aslı yoktur. Herkese ders olacak hikmetli sözleri çok meşhûrdur. Hârûn Reşîd’e nasîhat
verirdi.
Behlül Dana; Eymen bin Nâbil, Amr bin Dînâr ve Âsım bin Ebî’n Necid’den hadîs-i şerîf öğrenmiştir.
Bir toplantıda Hârûn Reşîd kendisiyle buluştu: Hârûn Reşîd, ona, “Çok zamandır seninle görüşmek
istiyordum.” deyince,
Behlül, “Ben böyle arzu duymadım” diye cevap verdi. Buna rağmen Hârûn Reşîd kendisinden yine
nasîhat istedi. “Ne nasîhati istiyorsun? Şu saraya bak, bir de kabirlere bak! Bunlardan ibret almayan,
nasîhat almayan nelerden alır! Hâlin ne olacak, ey mü’minlerin emiri! Yarın Cenâb-ı Hakkın huzuruna
çıkacaksın. Büyük küçük yaptığın herşeyden sual olunacaksın. Bunlara nasıl cevap vereceksin iyi düşün!
Bu hesap zamanında aç ve susuz olacaksın, çıplak bulunacaksın. Orada bulunanlar sana bakıp
- 46 -