View/Open - UZSpace Home - University of Zululand
View/Open - UZSpace Home - University of Zululand
View/Open - UZSpace Home - University of Zululand
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
93<br />
Umcwasho awusiyo intfo yemuntfu munye, yintfo yesive. Ngako-ke nangabe<br />
kukhona libutfo letintfombi lokufunwa lijutjwe, labadzala 'bemmango<br />
bayahlangana babonisane.<br />
3.6.1 Kwetfwalwa Kwemcwasho<br />
Emantfombatana letfwala umcwasho abasemkhatsini kweminyaka lelishumi<br />
namitsatfu kuya emashumini lamabili namibili. Kuba libutfo linye laleyo<br />
nkhosatana lehlonishwako. Kubekisa nje Lunyati libutfo lelatfwalela<br />
umntfwanenkhosi Mantfombi lowendze kaZulu nga 1970-71, kwalandzela<br />
Ingabisa lebeyitfwalele umntfwanenkhosi Sabisile, loku nga 2002-2003<br />
sekwetfwele Imbali, libutfo leletfwalele kuhlonipha umntfwanenkhosi<br />
Sikhanyiso. Umcwasho akusiyo intfo yaminyaka yonkhe njengemhlanga.<br />
Kasenene (1993:97) utsi kunyenti lafundziswa kona emantfombatana<br />
ngalesikhatsi atfwele umcwasho. Loku kufaka ekhatsi kutiphatsa kahle<br />
bahloniphe imitimba yabo kuze bagcineke bamsulwa, buntfombi bawo<br />
bungakonakali. Utsi lawo lasaganile wona ayafundziswa nawo kutsi kufanele<br />
atiphatse njani natfuke avakashela tingani tawo. Lawo langakagani akalokotsi<br />
agane umcwasho ungakalahlwa bese indvuna yawo iwakhulula kutsi<br />
sangagana. Lawo majaha laganwe ngulamantfombatana latfwele umcwasho<br />
ayatigcabha ngobe asuke ati kutsi atfole bafati sibili. Batali nabo bayajabula<br />
kutsi bantfwababo baphumelele, babite emalobolo bangenaluvalo. Kulabo<br />
batali bantfwana babo labehluleke kutibamba bavumela tingani tabo tafohla<br />
tibaya taboyise, bayajeziswa. llntfombi tidla tekondza nakutfuke kwaba<br />
nelijaha lelingakahloniphi latsintsa intfombi letfwele umcwasho. Shongwe<br />
(1992:90) utsi:<br />
Umfana vena<br />
awumeyami.<br />
kubekelwe nje<br />
Awumtsintsi<br />
kutsi<br />
ngisho