View/Open - UZSpace Home - University of Zululand
View/Open - UZSpace Home - University of Zululand
View/Open - UZSpace Home - University of Zululand
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
19<br />
Uvi lenkhosi liyahlonishwa nemuntfu angaze ayekwembula ingubo usuke<br />
asaphephile. Matsebula (Iocashuniwe) noko uveta kutsi nakuyo<br />
indlovukazi umuntfu angayembula ingubo nakalahlwe Iicala ebandleni<br />
lenkhosi. Utsi nome ngabe Iowa muntfu bekufute abulawe, kodvwa<br />
nasefike kundlovukazi iyamkhoselisa asale ahlala khona imphilo yakhe<br />
yonkhe. Umuntfu angaze abalekele kunina wesive, inkhosi ayibe<br />
isamlandzelela Iowa muntfu. Nayenta njalo inkhosi isuke ikhombisa<br />
inhlonipho, kutsi nome iyinkhosi kodvwa iyayihlonipha indlovukazi ngobe<br />
ngiyo futsi lenemandla ekuyicondzisa naseyibona kutsi seyiyanhlanhlatsa.<br />
lako kuselungelweni layo njengenina wesive. Nato tindvuna<br />
nebantfwabenkhosi nangabe kukhona labakubona kungasahambi kahle<br />
esiveni, bangena ngakuyo indlovukazi kutsi kube ngiyo leyekhuta inkhosi<br />
ngenca yemandla labekwe kuyo. Matsebula (1980: 10) uyakufakaza loku<br />
nakatsi:<br />
Certain rights are delegated to the<br />
Ndlovukazi. ...she exercises a moderating<br />
influence on the king; if she sees that he<br />
is trying to go<br />
too far, she must attempt to restrain him.<br />
Kuyabonakala kutsi labantfu lababili indlovukazi nenkhosi basiphatsa<br />
ngenhlonipho sive. Ngiyo lenhlonipho leyenta kutsi sive semaSwati sibe<br />
nguloku lesingiko, kutsi ngisho netive letibomakhelwane tifuna kufaka<br />
lunyawo Iwengulube tingakhoni ngobe babe namake wesive babumbene<br />
bamunye. Sive semaSwati singasifanisa nemndeni lapho kubusa khona<br />
inhlonipho emkhatsini kwebatali bobabili nasemkhatsini kwabo<br />
nebantfwana, kuba khona kuthula futsi kungabi lula kungena kwemuntfu<br />
wangaphandle.