View/Open - UZSpace Home - University of Zululand
View/Open - UZSpace Home - University of Zululand
View/Open - UZSpace Home - University of Zululand
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
119<br />
ngeligwayi nome indlelo yagogo. Letinye titfo emagama ate umntrwana<br />
ufundziswa wona njengobe anjalo, njengemlomo, sandla, lunyawo, naletinye.<br />
Kodvwa titfo tangasese tiyahlonishwa. Umuntfu nasabita emagama aletitfo<br />
usuke asaeondze kwetfuka nome kuhlambalata, hhayi ngobe aliSwati ngobe<br />
labanye bantfu batsi siSwati asihloniphi lutfo. Cha, akunjalo kuhlambalata<br />
yintfo lengekho emvelweni yemaSwati.<br />
Kuyamangalisa kuva umuntfu atitsetselela nakakhuluma inhlamba, atsi<br />
wentiwa kutsi uliSwati vena. Ayikho intfo lenjalo, SiSwati siyahlonipha.<br />
Umuntfu utikhetsela vena kutsi angahloniphi futsi angesabi kukhipha inhlamba<br />
ngemlomo wakhe. Kwetfuka phela kungahloniphi bantfu lonabo, nanawe<br />
eobo Iwakho usuke ungatihloniphi. Umuntfu lovama kukhuluma emagama<br />
langakhombi inhlonipho, uba neludvumo lolubi, alahlekelwe nasitfunti.<br />
Ngalesinye sikhatsi umuntfu wentiwa luhlobo Iwebantfu letayelene nabo<br />
lolusebentisa lulwimi lolute inhlonipho. Lokutsi kukhuluma inhlamba kubi<br />
kubonakala ngekutsi lomunye ucala anatse, atsi angadzakwa bese uba<br />
nesibindzi sekukhuluma yonkhe inhlamba langayiphimisa ngemlomo wakhe<br />
kutewuba sengatsi wentiwa tjwala kantsi eha, kusuke kubole vena eobo<br />
Iwakhe.<br />
4.6.1 Emagama Enhlonipho<br />
EmaSwati anelisiko lekuhlonipha emagama latsite elulwimini, kutsi<br />
esikhundleni sawo kusetjentiswe lamanye enhlonipho. Simelane nalabanye<br />
(1992:274) utsi:<br />
'Emagama enhlonipho ngemagama<br />
lasetjentiswa bomake, labahlonipha<br />
ngawo emagama latsintsa bantfu<br />
basekhakhabo'.