View/Open - UZSpace Home - University of Zululand
View/Open - UZSpace Home - University of Zululand
View/Open - UZSpace Home - University of Zululand
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
18<br />
Sive samhlonipha kakhulu Labotsibeni, nalabebasedvute nave bayihlonipha<br />
imibono yakhe lephatselene nekutsi inkhosi iyiswe nasesikolweni<br />
semfundvo yebelumbi kuze ikwati kutsi nayibuya ibekwa esihlalweni ikhone<br />
kukhuluma nalabelungu labesebangene shice eveni lemaSwati. Ngenca<br />
yendlovukazi Labotsibeni nangekutsi labambisene nabo bamuve, Sobhuza<br />
waba yinkhosi yekucala yemaSwati lebeyifundzile ikwati kukhuluma<br />
nebadzeshi boyise labafa bangakwati.<br />
Indlovukazi ibekwa ngalokusemtsetfweni nasekubekwe inkhosi lensha<br />
lengumntfwanayo. Kube njalo nakundlovukazi lebusako Ntombi,<br />
akatsatsanga sikhundla mhla inkhosi Mswati III akhetfwa, kodvwa<br />
kwachubeka yona indlovukazi Dzeliwe kwaze kwefika sikhatsi sekutsi<br />
abeke phansi. Kodvwa nome asabeke phasi, teluleko takhe bebatitsatsa<br />
nave ahlonishwa njengendlovukazi leyabamoa umbuso ngesikhatsi<br />
lesimatima.<br />
Njengobe umbuso wemaSwati ukabili emandla enkhosi ayalingana nalawo<br />
endlovukazi. Ngeke inkhosi ilibuse yodvwa. Matsebula (1980: 9) ubeka<br />
kanje:<br />
The two rule over their nation as one in<br />
two. Between them there is in undefined<br />
and delicate balance <strong>of</strong> power.<br />
Lokutsi laba lababili banemandla lalinganako kubonakala ngalokutsi<br />
bangahlali ndzawonye, phela ngesiSwati kutsiwa tinkunzi letimbili atihlali<br />
esibayeni sinye. Kungako nendlovukazi ihlala kuwayo umphakatsi,<br />
lokukhomba kutsi iyayihlonipha inkhosi.<br />
1 Umntfwanenkhosi Mnyezane utalwa iNkhosi Sobhuza n. Kwakhulunywa naye kaHHohho<br />
kaLomshiyo.