View/Open - UZSpace Home - University of Zululand
View/Open - UZSpace Home - University of Zululand
View/Open - UZSpace Home - University of Zululand
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
84<br />
ngaseMaputo. Indlela labavunula ngayo yehlukile kakhulu kunekuvunula nje<br />
kwasemalangeni. Bayesabeka ngobe enhloko bagcoka tigcoko temfene kantsi<br />
ngentasi bavunula emajobo kuphela. Sive sonkhe siyabahlonipha bemanti<br />
ngobe basuka basemsebentini wenkhosi. Lapho bahamba khona wonkhe<br />
umuntfu uyanyakata abone kutsi kubakhona labanika kona lokuncane,<br />
kungaba yimali nome kudla ngobe phela abaphatsi umphako kodvwa<br />
kungumsebenti wesive kubondla baze bacedze luhambo Iwabo.<br />
Labasikati bona babahlonipha nangekutsi babophe emaduku bembatse<br />
netidziya labo lese bakhulile, nakungenjalo bayahlawula.<br />
Akusibo bonkhe labaya elwandle, kuba sigejane. nje besekutsi laba labanye<br />
baphuma bangena yonkhe imiti bahlamahlama. Lelicembu lesibili Iona emanti<br />
Iiwakha emifuleni leyehlukene. Lubisi (2002) utsi imifula lokukhiwa kuwo<br />
yiNkomazi, uMgwenya kanye neMbuluzi. Uchubeka achaze kwekutsi labantfu<br />
bemanti batfunywa Silo sikanye nendlovukazi, futsi ngabo lababanika imiyalo<br />
baholi balamacembu ngembi kwekutsi bacale luhambo Iwabo. Konkhe<br />
kwentelwa emnyango wendumba. Bangakaphumi bangena esibayeni bonkhe<br />
. lapho sebayawuyalwa khona kwekugcina ngiyo inkhosi ikanye nendlovukazi<br />
baphindze babafisele luhambo loluhle. Batsi citsi saka lonkhe lakaNgwane<br />
bahamba ngababili nome ngabatsatfu laba labangayi elwandle. Bahlonishwa<br />
ngiso sonkhe sive ngobe besuke batiwa kutsi basemsebentini wenkhosi. Sive<br />
siyabondla sibanike nendzawo yekutsi bafihle inhloko lapho bashonelwa khona<br />
liIanga. Hall (1998:123) uyafakaza nakatsi:<br />
According to custom, the Bemanti need<br />
never pay for food or accommodation<br />
along the way. They have been doing<br />
this for hundreds <strong>of</strong> years, and until<br />
recently there simply were no hotels.