06.05.2013 Views

View/Open - UZSpace Home - University of Zululand

View/Open - UZSpace Home - University of Zululand

View/Open - UZSpace Home - University of Zululand

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

39<br />

Phela ngesiSwati awukho umuti wemfati, Iikhaya Iikhaya ngobe indvodza<br />

yefika esikhulwini yakhonta. Umfati lotsi acala kutala atibule ngemfana<br />

kutsiwa ungumfati sibili ngobe utele umfana lokunguye latawuvusa umuti<br />

weyise, futsi ngaye sibongo sakubo siyandza. Akafanani nentfombatana yona<br />

lehamba iyekwandzisa sibongo sasemtini. Bantfu labadvuna banetigaba tabo<br />

letatiwako naletihlonishwako. Ngulowo nalowo kufanele atiphatse<br />

ngekwesigaba sakhe angatfolakali asatiphetse ngendlela lengemukeleki.<br />

Kukhona umfana, Iibhungu, Iijaha, indvodza kanye nelikhehla nome Iichegu.<br />

2.4.1 Umfana<br />

Umfana ngulomdvuna losaphumile ebuntfwaneni. Usuke asehlukanisa<br />

emkhatsini walabadvuna nalabasikati kungasafani nalesikhatsi<br />

asengumntfwana. Iminyaka yemfana Iba semkhatsini wesikhombisa<br />

neminyaka lelishumi namibili ngekusho kwaKhumalo (2003). Kantsi Msibi<br />

(2003) vena utsi umfana nguloneminyaka lesihlanu kuya kulesikhombisa.<br />

Inhlonipho layatiko kusenguleyo yasebuntfwaneni. Umsebenti lomkhulu<br />

wemfana kwelusa ematfole netimbuti. Kulesigaba sebufana sewucala<br />

kufundziswa inhlonipho lephatselene nalabadvuna. Sikhatsi lesinyenti<br />

sewusicitsa anebantfu labadvuna. Emini uhamba nebafana kuya ekweluseni,<br />

nakasekhaya sewutfolakala esangweni kantsi ebusuku sewulala elawini lapho<br />

kulala emajaha khona. Kuto tonkhe letindzawo utfola tifundziso nemiyalo<br />

lecondzene nalabadvuna, kutiphatsa kwabo emmangweni kanye nangendlela<br />

lokufanele bahloniphe ngayo. Kulapha esangweni lapho afundziswa khona<br />

kutsi nasakhulile asayindvodza kufanele atiphatse njani ngenhlonipho.<br />

Ngalesikhatsi sewutjelwa kutsi akanandzawo egumeni nasedladleni, kodvwa<br />

kumele ngaso sonkhe sikhatsi atfolakale asesangweni kuze atewuhlakanipha<br />

njengendvodza. Nakalandzelana nabonina kutsiwa utawulibala. Phela

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!