View/Open - UZSpace Home - University of Zululand
View/Open - UZSpace Home - University of Zululand
View/Open - UZSpace Home - University of Zululand
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
55<br />
singumzanyane. Lapha ifike igcame kakhulu inhlonipho ngobe Iona<br />
ngumsebenti l<strong>of</strong>una umuntfu lokwatiko kutehlisa. Empeleni .kuyabita kuba<br />
ngumzanyane, ngako-ke sidzandzane lesitawukhula sibe ngumuntfu locotfo<br />
sibonakala lula kulomsebenti.<br />
Kulesigaba sidzandzane sinamatsela kakhulu kugogo waso nangabe sisenaye.<br />
Phela ngugogo losifundzisa indlela lekufanele sitiphatse ngayo njengobe<br />
sisakhula, usifundzisa nendlela yekutiphatsa ngenhlonipho size sikhule solo<br />
mane sibaya seyise singakafohlwa timphisi. EmaSwati ayahlonipha, ayakwati<br />
. kubeka inkhulumo ngenhlonipho kodvwa ivakale kahle. Naso-ke sidzandzane<br />
sikhula sati lokutsi kumele sigcine sibaya seyise kuze kutsi nasesikhulile kube<br />
ngusona lesigcwalisa sibaya ngetinkhomo ekhaya. Uma sibaya sendvodza<br />
sigcwele nave iyahlonipheka emmangweni ngenca yemfuyo yayo.<br />
2.5.2 Litjitji<br />
Utjitji yintfombatane leseyiphumile ebudzandzaneni kodvwa isengakabalelwa<br />
etintfombini ngobe isuke isengakatfombi yona. Iminyaka yelitjitji<br />
ingalinganiselwa eminyakeni lelishumi nakunye kuya kulelishumi nesihlanu.<br />
Msibi (2003) vena utsi iminyaka yalo Iba ngaphasi nome ngetudlwana<br />
kwelishumi nesihlanu. Utjitji alikefiki esigabeni sekutsi selingagana ngobe<br />
kugana kwentfombi kusho kutsi seyilungele kuhamaba iye emtini nome<br />
emendvweni. Msibi (Iocashuniwe) utsi litjitji nguleliye ligama lengabisa, kute<br />
umehluko. Uchubeka atsi leli ngulelinye lemagama lamasha elulwimini<br />
lwesiSwati lelifike lemukeleka esiveni. Noko Mamba (2003) akavumelani<br />
nalombono. Asesimuve 10waNtfulini nakabeka atsi:<br />
Ugama lelitsi ingabisa, akusiyo intfo<br />
yinye nelitjitji. Utsi, ingabisa ligama