View/Open - UZSpace Home - University of Zululand
View/Open - UZSpace Home - University of Zululand
View/Open - UZSpace Home - University of Zululand
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
64<br />
umntfwana lagcotjiselwe ngaye kodvwa ubitwa ngeligama lakhe aze ayekufa .<br />
Kuvele kutsiwe 'umntfwanenkhosi Ozambile' kubekisa nje. ,Lena yindlela<br />
labahlonishwa ngayo yonkhe indzawo. Babitwa ngalendlela ngisho<br />
nabantfwana basemtini, nalabafati labendze nave nangabe kusitsembu<br />
bambita kanjalo futsi abamtsatsi njengazakwabo kantsi nendvodza imhlonipha<br />
kanjaJo. Mamba (2003) utsi:<br />
Umntfwanenkhosi nakefika ekhaya udla<br />
umuti bese kuba nguye lomkhulu<br />
nalotawutala indlalifa yalelokhaya.<br />
Uchubeka achaze nekutsi bonkhe lalabanye bafati bamhlonipha<br />
njengalomkhulu, nome kudliwa nguye lowabela nome losikela lalabanye bafati<br />
inyama. Vena nome angaze ehluleke emendvweni ube aloku ahlonishwa<br />
njengemntfwanenkhosi. Inhlonipho labanikwa yona basebukhosini ayipheli<br />
nakuye.<br />
(i) Umsebenti Wemfati<br />
Ngalokwetayelekile etiveni te-Afrika kungumsebenti wemfati kwenta yonkhe<br />
imisebenti yasekhaya lefaka ekhatsi kuhlobisa Iikhaya, kukha emanti, kutfota,<br />
kuvusa tindlu lesetidzilika, kupheka, kuhlakula nalokunye. Nakunemfati<br />
lobhadlile ekhaya kubonakala ngemaguma, tindlu letibhadvwe kahle ngekhatsi<br />
nangaphandle taphindze tafulelwa kahle. Emabele akhona akadliwa tifuyo<br />
ngobe tinyango takhona takhiwe kahle. Ukhaya lelinjalo Iiyahlonipheka<br />
emmangweni. Olamini (1995:5) uchaza kanje mayelana nalendzaba:<br />
To be a woman is to look after the house,<br />
cooking, gathering firewood, carrying<br />
water, ploughing the fields which includes