Klastry w sektorach kreatywnych – motory rozwoju ... - Portal Innowacji

Piractwo w sieci stało się powszechne i wraz z rozwojem technologii coraz trudniej jest je kontrolować.
Jedni chcą je ograniczać, do czego posłużyć mają zmiany legislacyjne, takie jak francuska regulacja
HADOPI, amerykańskie SOPA i PIPA czy unijne porozumienie ACTA. Inni wolą stopniowo przyzwyczajać się
do darmowych źródeł w sieci i poszukiwać innych sposobów na czerpanie dochodów z twórczości. Mówi się
o rozwoju „freekonomii” (Anderson, 2008).
„Freekonomia” to rzeczywistość gospodarcza, w której zasada „za darmo” ma być powszechnym prawem
ekonomicznym, wszyscy mają mieć wszystko, natomiast dzielenie się ma status przemysłu (Mądracki,
2009). Chris Anderson, autor tej koncepcji, wskazuje, że darmowe udostępnianie plików w sieci może stanowić
źródło późniejszych przychodów. Aby poprzeć swoją tezę, powołuje się na historię sukcesu firmy
Gilette. Jego podstawą stało się rozdawanie darmowych maszynek do golenia, które wymagały późniejszego
dokupienia wymiennych żyletek. Podobne modele działania pojawiają się obecnie na rynku branż
kreatywnych. Wytwórnie lub też pojedynczy artyści udostępniają w sieci swoje dzieła za darmo, licząc na
uzyskanie przychodów z innych form dystrybucji, np. ze sprzedaży biletów na koncerty, wystąpień na konferencjach.
Na darmowe udostępnianie swoich utworów zdecydowali się tacy giganci muzycznego show
businessu jak Prince czy Radiohead (Ramka 24). Na polskim rynku za przykład służyć może kariera Gaby
Kulki, która większość piosenek z płyty umieściła w sieci. Mimo to jej płyta Hat, rabbit uzyskała status złotej,
a artystka nie przestaje koncertować w całym kraju (Stasiak, 2011, s. 84).
Ramka 24. Przedstawiciele światowej branży muzycznej budują swoje modele
biznesowe na „freekonomii”
Brytyjski zespół Radiohead umieścił na swojej stronie utwory z nowego albumu „In Rainbows”. Za ich ściągnięcie
internauci mogli zapłacić według własnego uznania, w tym również mogli nic nie płacić.
Źródło: Radiohead challenges labels with free album, 02.10.2007, www.telegraph.co.uk
W lipcu 2010 roku Prince udostępnił swój album „20Ten” w formie dodatku do dwóch gazet: Daily Mirror i Daily
Record. Sprzedawano je w nakładzie 2,5 milionów egzemplarzy.
Źródło: Prince in second free album deal with newspapers, 01.07.2010, www.bbc.co.uk
2.5.5. „Gospodarka doznań”
Współcześnie rozwija się „gospodarka doznań” (experience economy) (Pine, 1998, s. 97), czyli rzeczywistość
gospodarcza, w której konsumenci są zainteresowani pozyskiwaniem dla siebie nie tyle dóbr materialnych
czy usług, co przede wszystkim nowych emocji i doznań.
James H. Gilmore i B. Josepph Pine, twórcy koncepcji „gospodarki doznań”, odnoszą się w tym kontekście
do przykładu ewolucji tortu urodzinowego. U progu gospodarki agrarnej mama piekła dla małego jubilata
ciasto przy wykorzystaniu plonów pochodzących z własnego gospodarstwa rolnego (mąki, cukru, masła
i jaj). W gospodarce industrialnej wykorzystywała w tym samym celu kupioną za dolara lub dwa gotową
mieszkankę składników. W gospodarce usługowej rodzice decydowali się na zamówienie ciasta z pobliskiej
cukierni lub sklepu spożywczego, za którego wypiek płacili około 10–15 dolarów. W gospodarce opartej
73