PDF1.94 MB - Wyższa Szkoła Komunikacji i ZarzÄ dzania

1. Proces socjalizacji jako płaszczyzna analizy... 35Podczas gry dokonuje się prezentacja różnych sposobów, działań, które mogąwchodzić w konflikt z założonym celem gry. Taka zależność sprawia, że dziecko wprocesie socjalizacji, może wybrać, poprzez obserwację działań innych osób, zasóbokreślonych działań tworzących w miarę jednolite struktury osobowości. Efektemuczestnictwa w grach jest powstanie mechanizmu określanego mianem „uogólnionegoinnego”. W opinii autora można tak nazywać: „Zorganizowaną wspólnotę lubgrupę społeczną, która daje jednostce jedność osobowości (...) Postawa uogólnionegoinnego jest postawą całej wspólnoty” (G.H. Mead, 1976: 216). Można więcpowiedzieć, że to struktura postaw tworzy osobowość. Osobowość jawi się tutajjako rodzaj strukturalnego procesu, formy ukazującej się w działaniach, różnej odświadomości samych obiektów wywierających wpływ na ową formę. Przy czymrelacja pomiędzy tak rozumianą formą a świadomością obiektów będących nośnikiemuniwersum symbolicznego nie musi mieć charakteru związku koniecznego.Jaźń tworzy się podczas społecznych interakcji, czyli swoistego dialoguz samym sobą wykorzystującego zinternalizowane doświadczenia nabywane poprzezkontakt z otoczeniem społecznym. Wykształca się w ten sposób mechanizmumożliwiający ocenę własnych działań. Ten kolektywistyczny aspekt rozwojuosobowości społecznej określany jest w ujęciu Meada jako struktura „me”(mnie). Równorzędnie z nią rozwija się struktura indywidualistyczna nazywana„I” (ja). Jest ona reakcją na konwencjonalnie rozumianą strukturę „me”, objawiającąsię w postawach grupy. Podczas rozwoju osobowości jednostki dochodzido ciągłych relacji pomiędzy obiema strukturami. Tworzy się tutaj interakcjapomiędzy organizmem a środowiskiem społecznym jednostki (J. Szacki, 2004:584-585). Kształtowanie osobowości człowieka jest więc działaniem społeczniedeterminowanym, ale jego podstawą są i świadome wybory indywiduum.W tym nurcie rozpatrywania problemów związanych z tworzeniem osobyspołecznej mieści się propozycja społecznego tworzenia rzeczywistości P. Bergerai T. Luckmanna (1983). Proponowana przez tych autorów koncepcja socjalizacjipolega na twierdzeniu, iż socjalizacja polega na wszechstronnym i zwartymwprowadzaniu jednostki w obiektywny świat społeczeństwa albo w jakiś jego sektor.Socjalizacja jest więc kształtowaniem nawyków, które powstają w wynikukontaktów ze znaczącymi osobami, znajdującymi się w bezpośrednim otoczeniusocjalizowanej jednostki. W ten sposób tworzy się podstawa dla społecznegotworzenia rzeczywistości poznającego podmiotu.Kolejnym etapem tworzenia w dorastającej jednostce społecznego obrazuświata jest zjawisko typizacji. Ma ono miejsce wówczas, gdy określone działaniapowtarzają się w czasie. W wyniku ich nagromadzenia powstaje wzór, któregotrwałość jest podyktowana efektywnością danego działania. Czynności, które