PDF1.94 MB - Wyższa Szkoła Komunikacji i ZarzÄ dzania

3. Współczesna młodzież w świetle badań 73Trudno wyznaczyć profil wartości jednoznacznie charakteryzujący całą populacjęmłodzieży. W socjologicznych badaniach młodzieży wartości prezentowanesą najczęściej jako podstawa w lokalizacji określonych pokoleń czy subkulturmłodzieżowych (M. Pęczak, 1992; B. Fatyga, 1997; H. Świda-Ziemba, 1999;M. Filipiak, 1999). Refleksje dotyczące tej problematyki sprowadzają się do monograficznychbadań zorientowanych na eksplanację problematyki związanejz konkretną grupą wyróżnioną na podstawie przyjętych wcześniej ustaleń dotyczącychjej reprezentatywności w ramach całej populacji młodzieży.3.1.1. Wartości wielkomiejskich licealistówWśród badań dotyczących systemu aksjologicznego młodzieży liczną grupęstanowią opracowania, które podejmują zagadnienia związane z wartościamimłodzieży licealnej mieszkającej w środowisku wielkomiejskim. Ta grupa młodzieżyszczególnie szybko przystosowuje się do nowych warunków zmieniającejsię rzeczywistości. Analizy empiryczne dotyczące wartości młodzieży wielkomiejskiejpozwalają stwierdzić, iż ewolucja uznawanych wartości przebiega od wartościwspólnotowo-moralnych i perfekcjonistyczno-moralnych (H. Świda-Ziemba,1999: 98), dominujących w końcu lat siedemdziesiątych i na początku osiemdziesiątych,poprzez orientacje na wartości związane z podmiotowym nastawieniem dożycia, oryginalnością i umiejscawianiem „silnych przeżyć” jako wartości dominującychw latach dziewięćdziesiątych (ibidem: 286-287), do wartości związanychz osiągnięciem wysokiego statusu materialnego i sukcesu w życiu przeważającychwśród „młodzieży końca tysiąclecia” (H. Świda-Ziemba, 2000: 392-434). Wartościwspólnotowo-moralne koncentrują się na uwypuklaniu więzi łączących jednostkęz grupą, będącą dla niej samej odniesieniem aksjonormatywnym. Należądo nich takie elementy jak: umiejętność nawiązywania kontaktu z innymi ludźmi,dostrzeganie problemów innych i zdolność do empatii. Drugą grupą wartości,które były istotne dla młodzieży w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych,jest grupa wartości, które podkreślają własny wkład jednostki w proces stawaniasię człowiekiem w pełni wartościowym.Młodzi ludzie dorastający w zmienionych ekonomicznie, politycznie i społeczniewarunkach w nieco inny sposób postrzegają elementy będące wyznacznikiemich życia. W społeczeństwie pierwszych lat transformacji na plan pierwszy wysuwałasię potrzeba artykulacji własnej podmiotowości jako celu autotelicznego.Poczucie kierowania własnym życiem w pokoleniu licealistów lat dziewięćdziesiątychwynikało z ich przekonania dotyczącego możliwości, jakie ofiarowuje tworzący