PDF1.94 MB - Wyższa Szkoła Komunikacji i ZarzÄ dzania

54Rola grup rówieśniczych w procesie socjalizacji młodzieży1.4. Socjalizacja a wychowanieIstotną częścią refleksji zmierzającej do wyjaśnienia mechanizmu kształtowaniakompetencji społecznych w środowisku młodzieżowych grup rówieśniczychjest określenie relacji pomiędzy definicyjnymi zakresami pojęć socjalizacjii wychowania. Ranga tego problemu nie sprowadza się wyłącznie do wymiarudefinicyjnego omawianych pojęć, lecz tworzy podstawę do specyficznego sposobupojmowania socjalizacji, będącego podstawą analizy tego procesu w ramachmłodzieżowych grup rówieśniczych.W naukowej refleksji na temat dorastania można wyróżnić dwa sposoby ujmowaniazagadnienia związku pomiędzy socjalizacją a wychowaniem. Pierwszyz nich postuluje rozłączne traktowanie owych procesów, natomiast drugi postulujepodejście komplementarne. Rozłączne traktowanie socjalizacji i wychowania jestcechą charakterystyczną dla nauk pedagogicznych, natomiast w nurcie socjologicznychrefleksji nad kształtowaniem osobowości społecznej jednostki przeważapostulat komplementarnego podejścia w analizie społecznego rozwoju jednostki(J. Włodarek, 1998: 315). Oddzielanie socjalizacji od wychowania ma miejscerównież w teoriach psychologicznych, zwłaszcza w ujęciach podkreślających to, żepomiędzy jednostką a jej biologicznym środowiskiem występuje deterministycznazależność. Problemy z jednoznacznym definiowaniem socjalizacji wpływająna brak rozróżniania zakresów owych pojęć, co powoduje niedostrzeganie faktuznaczenia socjalizacji jako tła, w którym dochodzi do interwencji społecznej, czyliwychowania (R. Miller, 1981: 11).Zdaniem J. Włodarka (1992: 32) wychowanie jako proces uspołecznieniapolega na planowym przygotowaniu jednostki do uczestnictwa w grupach społecznychi do pełnienia przez nią właściwych tym grupom ról społecznych. Wyróżnićmożna tutaj szereg faz procesu wychowania uzależnionych od wchodzeniaprzez jednostkę w role społeczne obowiązujące w grupach, które przygotowująją do uczestnictwa w życiu społecznym. Nieco inaczej wychowanie postrzegaW. Wincławski. W tej koncepcji postuluje się wprowadzenie rozróżnienia wychowanianaturalnego (charakterystycznego dla społeczeństw pierwotnych) i organizowanegoświadomie i celowo (dominuje ono współcześnie) (W. Wincławski, 1976a:13). Konsekwencją przyjęcia takiej koncepcji wychowania jest tutaj wprowadzeniepojęcia „socjalizacji nieadekwatnej”, która dotyczy środowisk wsi zachowawczejoraz małych miasteczek. Ten typ socjalizacji odznacza się niskim poziomemużyteczności wiedzy pochodzącej głównie z rodziny pochodzenia, która nie jest