Zeszyt naukowy - całość - Wydział ZarzÄ dzania i Ekonomiki Usług

140Anna Kalinowska-Żeleźnik, Anna Lusińska1. Wybrane aspekty barier międzykulturowychKultura jest dość obszernym terminem używanym w wielu znaczeniach. Socjologowiewidzą ją jako wynik określonego procesu społecznego. Stanowi onazatem zbiór wartości (związanych z poczuciem ciągłości międzypokoleniowej,pamięcią przeszłości i wyobrażeniem wspólnego przeznaczenia 1 ), norm i przekonańkierujących zachowaniami członków danego społeczeństwa 2 .Kultura związana z człowiekiem jest także jego swoistym mechanizmemadaptacyjnym w otaczającym go środowisku. Stanowi ona zbiór zjawisk wyuczonych(oczywiście na drodze wychowania i uczenia się), społecznych i powtarzalnych.Ma charakter czasowy i przestrzenny. Jest systemem, a zatem każda pojedynczakultura ma własną wewnętrzną logikę.Najszersze znaczenie socjologiczne nadali słowu „kultura” etnolodzy, pokazując,iż kultura jako struktura globalna, cywilizacja stanowi złożoną całość obejmującą„wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność, prawo, obyczaje oraz wszystkie innezdolności i nawyki zdobyte przez człowieka jako członka społeczeństwa” 3 . Jednakże,jeśli odrzucić czynnik globalny i raz jeszcze spojrzeć na kulturę, to da się bezwiększego trudu zauważyć, że ile na świecie społeczeństw, tyle też kultur 4 . I chociażo kulturze danego społeczeństwa można mówić ogólnie, to tak naprawdę każdeze współczesnych społeczeństw jest pod tym względem złożone. Jeśli więc zająćsię badaniem więcej niż jednej kultury, natychmiast wyłoni się kwestia różnic kulturowych5 .Literatura przedmiotu podaje, że badania różnic kulturowych oscylują międzydwoma biegunami: biegunem kulturalistycznym, który podkreśla aspekt różnorodności wspólnotkulturowych oraz ich równość, biegunem strukturalistycznym, który wskazuje, że ponad wszelkimi różnicamiistnieją fundamentalne punkty wspólne, takie jak chociażby role społeczne,statusy czy rytuały.Co się jednak dzieje, gdy dochodzi do spotkania różnych kultur? Socjologowiei etnolodzy wyróżniają przede wszystkim dwa procesy: akulturację i integrację.1Zob. E. Hałas, Tożsamość kulturowa a konflikty międzygrupowe, w: Symbole w interakcji,red. E. Hałas, Oficyna Naukowa, Warszawa 2001, s. 281.2A. Brémond, J.-F. Couet, A. Davie, Kompendium wiedzy o socjologii, WydawnictwoNaukowe PWN, Warszawa 2007, s. 75.3Ibidem, s. 76.4Mimo że kultura jest atrybutem człowieka, a co za tym idzie wszystkich społeczności,nie jest ona jednolita. W różnych okresach historycznych oraz obszarach geograficznych ludzkiewytwory, systemy norm i wartości w dużym stopniu odbiegały od siebie.5E. Babbie, Istota socjologii. Krytyczne eseje o krytycznej nauce, Wydawnictwo NaukowePWN, Warszawa 2007, s. 96.