Zeszyt naukowy - całość - Wydział ZarzÄ dzania i Ekonomiki Usług

Podobieństwo charakteru turystyki religijnej do koncepcji rozwoju… 29ności, przewagę technologiczną i finansową nad resztą świata, dochód na mieszkańcaznacząco rośnie 13 . Między innymi z powodu wzrastającego bogactwa obserwowanejest osłabienie religijności społeczeństw krajów rozwiniętych. Wyraża sięono spadkiem liczby wiernych praktykujących, nawet w krajach tradycyjnie deklarującychzwiązki z Kościołem – w szczególności wśród ludzi młodych (tak dziejesię między innymi w Hiszpanii i Francji) 14 . Sytuację komplikuje ponadto licznamigracja zarobkowa osób w znaczącej części związanych z innymi niż chrześcijańskiewyznaniami 15 , skutkiem czego coraz silniejszy wpływ np. islamu potęgujenegatywne zjawisko kryzysu wiary w tradycyjnie chrześcijańskiej Europie. W wieluśrodowiskach można jednak obserwować wzmocnienie postaw religijnych –zwłaszcza we wspólnotach młodzieżowych, działających przy parafiach czy w ramachduszpasterstwa akademickiego. Wspólnoty te stanowią przeciwwagę dla postępującejdechrystianizacji.Z drugiej strony należy zauważyć, że niekorzystne zjawiska występującew turystyce religijnej, które wynikają z osłabienia więzi z Kościołem, przyczyniająsię jednocześnie do poprawy czynników natury ekonomicznej. Wzrost dochodurozporządzalnego na mieszkańca pozwala na pełniejsze zaspokojenie potrzeb podstawowych,co sprzyja wzrostowi wydatków na dobra wyższego rzędu, w tym równieżna turystykę. Rośnie ponadto ilość wolnego czasu, bowiem osoby o stosunkowowysokich dochodach są mniej skłonne do podejmowania dodatkowych praczarobkowych. Poprawie ulegają zatem dwa czynniki warunkujące rozwój turystyki– dochód per capita oraz czas wolny.ochrony roślin i wykorzystaniem nawozów sztucznych, ale także niski przyrost naturalny – pułapkaMalthusa nie stanowi zagrożenia.13W 2007 roku w najuboższych krajach PKB na mieszkańca często nie przekraczał 400USD według parytetu siły nabywczej, np. Liberia – 362, Burundi – 341, Demokratyczna RepublikaKonga – 298, podczas gdy w najbogatszych krajach wskaźnik ten kształtuje się na poziomiepowyżej 50000 USD na rok, np. Luksemburg – 79485, Lichtenstein – 85382 (Human developmentreport 2009. Overcoming barriers: Human mobility and development, UN, New York 2009,s. 171–173).14Przedstawionych obserwacji nie potwierdzają statystyki, według których odnotowuje sięnawet wzrost udziału wiernych Kościoła Rzymskokatolickiego w ogólnej liczbie ludnościz 93,8% w 2006 roku do 95,8% w roku 2008. Sytuacja taka wynika z faktu, że zarówno w statystycekościelnej, jak i publicznej podaje się wyłącznie liczbę ochrzczonych a nie wiernych praktykujących.Na przestrzeni ostatnich lat rośnie również liczba zarejestrowanych związków wyznaniowych.Tylko w latach 1990–2008 zrejestrowano 129 nowych związków wyznaniowych,a rozwiązano jedynie 16. Można to wytłumaczyć przemianami ustrojowymi, jakie nastąpiły po1989 roku w Polsce i związaną z nimi liberalizacją prawa wyznaniowego (por. Wyznania religijne.Stowarzyszenia narodowościowe i etniczne w Polsce 20062008, GUS, Warszawa 2010,s. 10–12, 36).15W Hiszpanii są to przybysze głównie z Maroka, we Francji z Algierii, Tunezji i innychterytoriów wcześniej zależnych od Francji, w Niemczech – obywatele tureccy.