Drodzy Czytelnicy, w dwóch ostatnich numerach „PrzeglÄ du” podej ...

Ważna monografiaBez cienia przesady należy więc powiedzieć, żepraca profesora Szubki jest najpełniejszą w literaturzepolskiej monografią jednego z bardziej wpływowychi wewnętrznie zróżnicowanych kierunków myślidwudziestowiecznej. Warto dodać, że omawiana rozprawazostała wyróżniona w programie MonografieFundacji Nauki Polskiej oraz nagrodzona tegorocznymZachodniopomorskim Noblem w dziedzinie naukhumanistycznych.W monografii Filozofia analityczna można wyróżnićdwa wątki. Pierwszy z nich stanowi szczegółowestudium z zakresu historii idei, w którym profesorSzubka podsumowuje wyniki swoich wieloletnichbadań nad dynamicznie rozwijającym się kierunkiemdwudziestowiecznej filozofii. Na wątek drugi składająsię rozważania metafilozoficzne dotyczące kondycjifilozofii analitycznej oraz filozofii w ogóle. Autornie ukrywa, że jest umiarkowanym zwolennikiemopisywanej przez siebie tradycji myślowej. Chwali jąmiędzy innymi za skromność ambicji poznawczych,precyzję wywodu oraz krytyczny charakter refleksji.Jednocześnie rozpoznaje jej ograniczenia, które – cosam zauważa – są być może ograniczeniami filozofiijako takiej. Wydaje się bowiem, że filozofia analitycznajest kolejnym stylem dreptania w miejscu, którema przypominać stawianie kroków na ścieżce naukowegopostępu.Ograniczenia filozofiiPo lekturze Filozofii analitycznej można jednakmieć nadzieję, że niepowodzenie omawianegoprojektu intelektualnego może być doświadczeniempouczającym. Ograniczenia filozofii analitycznej– sugeruje profesor Szubka – są ograniczeniamifilozofii jako takiej. Refleksja filozoficznanie wychodzi od jakiegoś szczególnego rodzajudoświadczenia, które stanowiłoby jej bazę empiryczną.Pod tym względem radykalnie różni się onaod tych dyscyplin akademickich, które zasługują namiano nauki. Krótko mówiąc – podkreśla profesorSzubka – filozofia jest dyscypliną humanistyczną.Właściwa jej refleksja wychodzi jednak zawsze odpewnych intuicji, które chcemy trafnie wyrazić, zachowaći włączyć w pewien spójny obraz rzeczywistości;obraz, dodajmy, który pozwoli lepiej zrozumiećnasz świat i miejsce, które w nim zajmujemy.Intuicje, o których mowa, pochodzą z różnych sfernaszego doświadczenia, zarówno potocznego, jaki naukowego.W tym sensie filozofia jest skazana na to, co zaoferująjej inne dziedziny. Wynikiem rozważań filozoficznychjest jednak zrozumienie, które wykraczapoza perspektywę nauk szczegółowych. ProfesorSzubka przytacza z aprobatą opinię Davida Lewisa:„rozsądnym celem filozofa jest doprowadzenie [naszychintuicji] do stanu równowagi”. Aby zadanie tozrealizować, należy wspomniane intuicje wyraźniesformułować, czyli poddać analizie to, co już wiemy.W tym sensie rzetelna analiza, analiza rozumianajako środek do realizacji swoiście filozoficznegocelu, jest ważnym elementem refleksji. „Analizai Egzystencja”– 5 lat i 9 punktówW 2004 roku w Instytucie Filozofii gościłprof. Richard Swinburne z Uniwersytetuw Oxfordzie i okazało się, że nie mamygdzie opublikować jego wykładu.Przygotowywaliśmy też w Szczeciniez wielkim zapałem VII Polski Zjazd Filozoficznyi znowu odczuwaliśmy brak forum, na którymmoglibyśmy udokumentować to wydarzenie.Postanowiłam wówczas założyć czasopismofilozoficzne „Analiza i Egzystencja”, jegopierwszy numer ukazał się w 2005 roku.Dwa style uprawiania filozofiiTytuł „Analiza i Egzystencja” sygnalizuje dwa styleuprawiania filozofii: analityczny i egzystencjalny. Tenpierwszy można nazwać scjentystycznym, ponieważw ramach tego stylu próbuje się nawiązywać do naukempirycznych i wykorzystywać ich rezultaty. Styl egzystencjalnynatomiast można nazwać literackim, ponieważjego cechą charakterystyczną jest odrzuceniewspółpracy z naukami empirycznymi i pogląd, że filozofiajest bliższa literaturze pięknej niż nauce.Filozofia analityczna stara się być rzetelną naukąi dlatego dba o precyzję języka oraz rzetelność argumentacji.Często jednak popada w jałowe dystynkcje,które nie prowadzą do żadnych rozstrzygnięć i nie dająodpowiedzi na ważne filozoficzne pytania. Wbrew temuostrożnemu stylowi filozofiaegzystencji skupiasię na udzieleniuodpowiedzi na ważnepytania, choćby za cenęmetaforycznego językai słabego uzasadnieniatez. Dostrzegającsłabości obu stylów,uznałam za ideał filozofięmaksymalnierzetelną, która jedno-PREZENTACJERenata Ziemińskadr hab. prof. US,kierownik ZakładuEpistemologiii kierownik studiówdoktoranckichz filozofiicześnie podejmujeważne kwestie egzystencjalne.Pismo mapreferować filozofię,która godzi precyzjęjęzyka z doniosłościątematów. Jest to odpowiedźna sytuację 85