Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
áýõæ¿¿ëñýí áà 1918 îíä Ìîíãîëûí ç¿¿í õîéò õèë îð÷èì íóòãààð õýðýí<br />
òýí¿¿÷èëæ áàéñàí Ñåìåíîâûí äýýðýì÷èí á¿ëã¿¿äèéí ýñðýã òýìöýõýýð Ñýöýí<br />
õàí, Ò¿øýýò õàí àéìãóóäààñ øèíý öýðýã òàòñàí 102 çýðýã íü öýðãèéí çàðäëûã<br />
èõ õýìæýýãýýð íýìýãä¿¿ëæ áàéâ. ¯¿íèé äýýð õÿòàä öýðýã Ìîíãîëä íýìýí<br />
èðñýýð 15000 õ¿ðñýí áà áàñ íóòãèéí õÿòàä èðãýäèéã öýðýãò òàòñàí íü öýðãèéí<br />
çàðäëûã á¿ð ÷ èõ íýìýãä¿¿ëæýý. 103<br />
Õÿòàäûí îëîí ìÿíãàí öýðãèéí õýðýãöýýã õàíãàõûí òóëä Áîãäûí Çàñãèéí<br />
ãàçðûí øèéäâýðýýð îëîí õîøóóäààñ ìàë, ýä õºðºí㺠ãàðãóóëàí àâ÷ áàéæýý.<br />
Õ¿ðýýíèé õ¿í àìûí îëîíõè íü ýçýðõýã öýðãèéí õàðãèñ äýãëýì, ãàìèí<br />
óíãåðí÷óóäèéí äýýðýìäëýãýýñ áîëæ õ¿íñ òýæýýëýýð áàðàã òàñàð÷ áàéñàí áà<br />
áàÿëàã àðâèí ìàëòàé Ìîíãîë íü áààõàí çóóð áàëìàä õî¸ð çàíäàë÷íû èäýø<br />
áîëñíîîð áàðøã¿é õîõèðîë õ¿ëýýæ õîöîðñíûã áàðàãöààëáàë õî¸ð çóóí<br />
áîä ìàë, ãóðâàí çóóí õîíüòîé õ¿ì¿¿ñ òàâèàä áîä, çóóãààä õîíüòîé ¿ëäýõ<br />
æèøýýòýé áîëñîí 104 ãýæ X.×îéáàëñàí áè÷ñýí áàéäàã. ¯íýíäýý ÷ õ¿í àìûã<br />
¿íýõýýð ýíä òýíäã¿é õàâòãàéðóóëàí äýýðýìäýæ áàéæýý. Ǻâõºí 1920 îíä<br />
á¿ðýí áèø ìýäýýãýýð 4 àéìàã, øàâèéí àðäóóäààñ íèéòäýý 21000 îð÷èì òîëãîé<br />
ìàëûã ãàìèí öýðãèéí õýðýãöýýíä çîðèóëàí ãàðãàæýý. 105<br />
Óíãåðí÷óóä Ìîíãîëä öºìðºí èðñíýýð äýýðõ àëëàãà òàëëàãà õî¸ð äàõèí<br />
íýìýãäýâ. Óíãåðí÷óóä Ìîíãîë íóòàãò îðæ èðìýãö Öýâýýí òýðã¿¿í çýðýã<br />
ò¿øìýë¿¿äèéí òóñëàìæààð èõ õýìæýýíèé àäóó, ¿õýð, ãýð ìàéõàí, ýìýýë<br />
õàçààð, õóâöàñ õóíàðûã Ñýöýí õàí àéìãèéí àðäóóäààñ ãàðãóóëàí àâ÷ýý. ¯¿íèé<br />
äàðàà Õ¿ðýýã äîâòëîõîîð áýëòãýõ ¿åäýý ìàë õºðºíãº, ýä õîãøëûí øèíý<br />
äàé÷èëãàà ÿâóóëæ öýðãýý õ¿íñ, õóâöàñ, óíàëãà õºñ㺺ð õàíãóóëæ áàéâ. Òýãýýä<br />
1920 îíû ýöñýýð Õ¿ðýý õàâüä õ¿ð÷ èðýýä áàñ äàõèí îëîí òîîíû àäóó, ¿õýð,<br />
òýðýã çýðýã ç¿éëèéã ãàðãóóëàí àâ÷ óóë, îé òàë õºäººä òàðõàí áàéðëàæýý. 106<br />
Òýä íàð Õ¿ðýýã ýçëýæ àâàõäàà îðîñ, õÿòàä õóäàëäàà÷äûã äýýðýìäæýý. Óíãåðí<br />
1921 îíä áàðèãäààä äàðàà íü õýðãýý ø¿¿ëãýí òàñëóóëàõ õóðàë äýýð ò¿¿íèé<br />
äýýðýì÷èä ýíãèéí íîìõîí ìîíãîë, îðîñ, õÿòàä õ¿í àðäûã òàëàí äýýðýìäýæ<br />
áàéñàí íü ¿íýí áà Óíãåðíû ººðèéí íü òóøààëààð Õ¿ðýýíèé çàðèì õýñãèéã<br />
øàòààñàí ãýäãýý õ¿ëýýæýý. 107<br />
Íèéñëýë Õ¿ðýý, Ìîíãîëûí óìàðä õèë îð÷èì ãàçàð áîëîí Óëèàñòàé,<br />
Õîâä, Óëààíãîì çýðýã ãàçàð áàéñàí Óíãåðíû îòðÿäóóä íü ýíä òýíäã¿é öýðýã<br />
äàé÷èëãàà ÿâóóëæ, õ¿÷ýý çóçààòãàí, àðä ò¿ìíýýñ ìàë, ãýð ìàéõàí, ýìýýë<br />
õàçààð, õóâöàñ çýðýã áóñàä ç¿éë¿¿äèéã àëáàäàí ãàðãóóëæ àâ÷ áàéâ. Óíãåðí<br />
íü ìîíãîë íî¸äûí èâãýýëýýð ìîíãîë çàëóóñûã öýðýãò òàòàæ áàéñàí áà<br />
ò¿¿íèé öýðýã îòðÿäóóä Õ¿ðýý, Õèàãòûí çàìä äýýðýì, òîíîëãî õèéäýã òóõàé<br />
102<br />
ÓÒÒÀ àâòîíîìèéí ñàí. àíãè 4. õýñýã 26. á¿ñ 801. Ç¿¿í õÿçãààðã ò¿øìýë öýðýã ìîðäóóëñàí òóõàé.<br />
1919.<br />
103<br />
Âèëåíñêèé Á.Ë. (Ñèáèðÿêîâ). ¯íäýñíèé àñóóäàë ýðõýëñýí Àðäûí êîìèññàðèàòûí äýðãýäýõ Á¿õ<br />
Îðîñûí Äîðíî äàõèíû ñóäëàëûí ýðäýì øèíæèëãýýíèé àññîöèàöèéí õýâëýë. 1923. ò. 117.<br />
104<br />
×îéáàëñàí Õ., Ëîñîë., Äýìèä. Äóðäñàí çîõèîë. Äîîä äýâòýð. ò. 95.<br />
105<br />
ÓÒÒÀ. Àâòîíîìèéí ñàí. àíãè 2. á¿ëýã 5. á¿ñ 8.<br />
106<br />
Íàâààííàìæèë Ã. ªâãºí áè÷ýý÷èéí ºã¿¿ëýë. ÓÁ., 1956.<br />
107<br />
Ïðàâäà ñîíèí. 1921 îíû 9 ä¿ãýýð ñàðûí 23.<br />
102
Change language