Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
øèíý òàòâàð ãààëü õóðààõ áîëñîí áàéíà.<br />
Ãàäààäûí õºðºíãºòºí, óðüäûí Îðîñûí Õààíò Çàñãèéí ãàçàð, ìºí<br />
õóâüñãàëûí ºìíºõ Ìîíãîëûí ôåîäàëûí Çàñãèéí ãàçðûí ºì÷ áàéñàí<br />
àæ ¿éëäâýð, õºäºº àæ àõóé, áóñàä áàéãóóëëàãûã óëñûí ºì÷ áîëãîæ, ýä<br />
õýðýãëýã÷äèéí õîðøîîã áàéãóóëñàí íü àðä îëíû àæ àìüäðàëûã ñàéæðóóëàí,<br />
òóñ îðíû àæ àõóéã ýìõëýí çàñàõûí òóë ãàäààäûí èìïåðèàëèçìûí ýäèéí<br />
çàñãèéí íî¸ðõëûã ñóëðóóëàõ íýãýí åðºíõèé çîðèëãîòîé áàéæýý.<br />
1921 îíû 12 äóãààð ñàðä ãàäààäûí êàïèòàëûã øàõàí ãàðãàæ, òóñ îðíûã<br />
õºðºíãºòíèé áóñ çàìààð õºãæ¿¿ëýõýä àðäûí òºðä òóñëàõ çîðèëãîòîé<br />
Ìîíãîëûí òºâ õîðøîîã ¿¿ñãýí áàéãóóëñàí áàéíà.<br />
Ñî¸ëûí òàëààð áàñ èõ àæèë õèéæ ýõýëæýý. 1921 îíû 9 ä¿ãýýð ñàðä<br />
Íèéñëýë Õ¿ðýýíä àíõíû áàãà ñóðãóóëü íýýñýí áàéíà. Äàðàà íü õýäýí àéìàã,<br />
õîøóóíû òºâä áàãà ñóðãóóëü áàéãóóëàâ. Íàñàíä õ¿ðñýí õ¿ì¿¿ñ áà ÿëàíãóÿà<br />
Àðäûí õóâüñãàëò öýðãèéí äîòîð áè÷èã ¿ñýãò ñóðãàõ àæèë çîõèîæ ýõëýí<br />
Íèéñëýë Õ¿ðýýíä Ãàìèí, Óíãåðí íàðûí ýâäýëñýí õýâëýëèéí ãàçðûã 1921 îíû<br />
ýöñýýð ñýðãýýí àæèëëóóëàâ. Ýíý õýâëýëèéí ãàçàðò ìîíãîë õýëýýð íîì, ñóðàõ<br />
áè÷èã õýâëýõ áîëæ “ÌÎÍÒÀ” (“Ìîíãîëûí öàõèëãààí ìýäýýíèé àãåíòëàã”)<br />
ãýäýã ìýäýýëýë, “Óðèà” ãýäýã ñîíèí õýâëýæ áàéâ.<br />
Ìºí ¿åä Ìîíãîëûí ýðäýì øèíæèëãýýíèé ãàçàð áîëîõ Ñóäàð áè÷ãèéí<br />
õ¿ðýýëýíã áàéãóóëààä, õîæèì íü Øèíæëýõ Óõààíû Õ¿ðýýëýí íýðòýé áîëãîñîí<br />
þì. Ìàíàé íàì, çàñàã àðäûí òºðèéã óëàì áýõæ¿¿ëñýýð áàéâ. Èìïåðèàëèçì áà<br />
ôåîäàëèçìûã ýñýðã¿¿öñýí õóâüñãàëûí çîðèëòûã àìæèëòòàé øèéäâýðëýõèéí<br />
òóë õºäºëìºð÷èí îëîí ò¿ìíèéã ò¿¿íèé ìàíëàé Àðäûí õóâüñãàëò íàìòàé íü<br />
îéðòóóëàí õîëáîõ, äàìæóóëàõ øèæèì îëíîîð õýðýãòýé áîëæýý.<br />
1921 îíû 8 äóãààð ñàðä Ìîíãîëûí çàëóó÷óóäûí òýðã¿¿íèé òºëººëºã÷èä<br />
Íèéñëýë Õ¿ðýýíä àíõäóãààð óäàà õóðàëäàí õýëýëöýæ, Ìîíãîëûí Õóâüñãàëò<br />
Çàëóó÷óóäûí Ýâëýëèéã áàéãóóëààä, ò¿¿íèé Òºâ Õîðîîã 5 ãèø¿¿íòýéãýýð<br />
ñîíãîæ, Òºâ Õîðîîíû Íàðèéí áè÷ãèéí äàðãàä íü ×îéáàëñàíã íýã äóóãààð<br />
ñîíãîæýý.<br />
***<br />
Ôåîäàëûí ýðõèéã õÿçãààðëàñàí àðãà õýìæýý íü àíãèéí òýìöëèéã<br />
õóðöàòãàñàí áàéíà. Ýíý òýìöýë íü èõ îëîí ÿíç õýëáýðòýé áàéâ. Èéì áàéäàë<br />
íü õýìæýýò ýðõò õààí, Àðäûí Çàñãèéí ãàçàð õî¸ðûí ã¿éöýòãýõ ¿¿ðãèéã íýí<br />
äàðóé õàòóó çààãëàõûã øààðäæýý.<br />
11 ä¿ãýýð ñàðûí 1-íä Àðäûí Çàñãèéí ãàçàð, á¿õ ñàéä, òýäãýýðèéí<br />
îðëîã÷èä, Çàñãèéí ãàçðûí àæèëòàí íàð, Àðäûí Íàìûí Òºâ Õîðîîíû<br />
ãèø¿¿ä, Çàëóó÷óóäûí Ýâëýëèéí Òºâ Õîðîîíû ãèø¿¿ä îðîëöñîí õóðëààðàà<br />
“Òàíãàðãèéí ãýðýý” õýìýýõ íýðýýð ò¿¿õ ñóäàðò îðñîí, Áîãä õààíû ýðõèéã<br />
õÿçãààðëàñàí áàðèìò áè÷ãèéã áàòàëñàí áàéíà.<br />
Ýíýõ¿¿ íýí ÷óõàë ¯íäñýí õóóëèéí áàðèìò áè÷ãèéí á¿õ ãîë ç¿éë íü óëñ<br />
òºðèéí á¿õ ¿éë õýðýãò Àðäûí Çàñãèéí ãàçðûí ¿¿ðãèéã äýýøë¿¿ëæ, õààíû<br />
51
Change language