Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
á¿õ ÿàìàíä òàðààí ÿâóóëæ, óã àñóóäëààð ñàíàëàà èð¿¿ëýõèéã øààðäæýý.<br />
Õ¿ðýýíèé çàñãèéí ãàçðûí Ãàäààä ÿàì ãýã÷ íü ýäãýýð áè÷ã¿¿äòýé òàíèëöààä<br />
Ñ¿õáààòàð íàðûã äóóäàí èð¿¿ëýõ òàëààð íýí äàðóé õ¿÷òýé àðãà õýìæýý<br />
àâàõ íü ç¿éòýé ãýñýí ñàíàë äýâø¿¿ëæýý. 166 Èéìýðõ¿¿ á¿õ ñàíàà áîäëûã<br />
íýãòãýñíèé ¿íäñýí äýýð õ¿ðýýíèé çàñãèéí ãàçðûí Äîòîîä ßâäëûí ßàìíààñ<br />
1921 îíû 3 äóãààð ñàðûí 28-íä òàðààñàí çàð áè÷èãò 167 Óíãåðíûã Ìîíãîë<br />
óëñûã “÷ºëººëºã÷” õ¿í áîëãîí ºðãºìæèëæ, ò¿¿íèé ñýðãýýí áîñãîñîí Áîãäûí<br />
Çàñãèéí ãàçðûã Ãóðâàí óëñûí ãýðýýíä íèéöñýí áºãººä Ǻâëºëò Îðîñ óëñòàé<br />
ãýðýý áàéãóóëàõ ýðõ á¿õèé õóóëü ¸ñíû ãàíö çàñãèéí ãàçàð ìºí ãýæ çààæýý.<br />
Óã áè÷èãò Àðäûí Ò¿ð Çàñãèéí Ãàçàð áà Àðäûí Íàìûã ãàìèí öýðãèéí íýãýí<br />
àäèë Ìîíãîëûí àðä ò¿ìíèé äàéñàí ãýæ ¿çýõ; Àðäûí Íàìûí òóíõàã áè÷ã¿¿ä<br />
áà ÿëàíãóÿà àðäûí çàñàã áàéãóóëàõ òóõàé äóðäñàí ãîë ç¿éë¿¿ä íü õóóëü ¸ñíû<br />
çàñàã òºðä òýðñëýí äàéñàãíàñàí ñàíàà áîäîë ãýæ äóðäæýý. Òýð áè÷èãò øóóä<br />
ºã¿¿ëñýí íü “... àðä îëíû ýðõèéã ýðõýìëýí õ¿íäýòãýíý ãýõ çýðýã ¿ãñ áóé<br />
õýìýýõ íü äàðóé õààí ýçýíò çàñãèéã ýñýðã¿¿öýõ ñàíàà áîëíî... ãýæýý. 168<br />
Òýãýýä ñàíàà áîäëîî îðõèõûã õóâüñãàë÷ íàðò ÿòãàõûí õàæóóãààð<br />
óëñòºðèéã (Áîãäûí Çàñãèéí ãàçàð) áýõæ¿¿ëýõ, øàøèí ñóðòëûã äàéñíààñ<br />
(Àðäûí Íàìààñ) õàìãààëàõûí òºëºº òýìöýõèéã Áîãäûí Çàñãèéí ãàçðààñ àðä<br />
ò¿ìýíä óðèàëæýý.<br />
Òýð çàð áè÷ãèéã á¿õ õîøóóä, àéìãóóä þóíû óðüä óìàðä õîøóóäàä<br />
ÿâóóëæýý. Ýðäýíý âàíãèéí õîøóóíû òàìãûí ãàçðûí ò¿øìýë¿¿ä óóë áè÷ãèéã<br />
4 ä¿ãýýð ñàðûí 9-íä õ¿ëýýí àâààä, õàðúÿàò ñóìûí äàðãà, ëàì íàðò çîõèõ<br />
òîäîðõîé òàéëáàð áè÷ãèé íü õàìò òàðààæýý. Òýð òàéëáàð áè÷èãò Àðäûí<br />
Íàìûã Ǻâëºëò Îðîñòîé íºõºðëºëºº ãýæ ÿë òóëãàõûí õàæóóãààð, Îêòÿáðèéí<br />
õóâüñãàë, Ǻâëºëò Îðîñ óëñûã õàìãèéí áóçàð ìóóõàéãààð ã¿òãýæ, Àðäûí íàì,<br />
çàñãèéí òóíõàã áè÷ã¿¿äèéí óòãà ñàíààã ãóéâóóëàí, Ñ¿õáààòàð çýðýã áóñàä<br />
õóâüñãàë÷äûã Õ¿ðýý îðæ, Áîãäîä áàðààëõàõ õýðýãòýé ãýõ çýðãýýð ºã¿¿ëæýý.<br />
Òýð òàéëáàðò äóðäñàí ç¿éëèéí çàðèìààñ èø òàòàí àâ÷ ¿çâýë:<br />
“Áîãä ýçýí ãýãýýí ººðèéí õóóëèéí ýðõèéã îëæ Íèéñëýë Õ¿ðýýíèé ãàçðàà<br />
óëñûí Çàñãèéí ãàçàð áàéãóóëñíûã òàíàé Ò¿øýýò õàí àéìãèéí îëîí õîøóóä<br />
ìýäñýí áóé çàà. ¯íýí øóäðàãà áà ººðñäèéí îðîí íóòàãò õàéðòàé ìîíãîë÷óóä<br />
á¿ãäýýð ýíýõ¿¿ ìîíãîë óëñûã áàéãóóëàõ èõ õýðýãò òóñëàæ, ýíý õýðýãò àëü<br />
á¿õèé ç¿òãýëýý ãàðãàâàë çîõèíî ¯¿íä ýëäýâ àíãè íàì áàéãóóëæ, áîãä õààíû<br />
çààâàð çºâøººðºëã¿é òóíõàãëàë çàðëàë ãàðãàõ íü îëíûã íýãòãýí, Ìîíãîë óëñûã<br />
áàéãóóëàõ èõ õýðýãò õîðòîé áîëîõ ó÷èð äàðóé öààçàëáàë çîõèíî” 169 ãýæýý.<br />
Ò¿¿í÷ëýí 1921 îíû 4 ä¿ãýýð ñàðûí 10-íä Ǻâëºëò Îðîñò ÿâñàí<br />
òºëººëºã÷äèéí ãèø¿¿äýä Ëóâñàí Öýâýýí òýðã¿¿íýýñ çàõèäàë èð¿¿ëæýý.<br />
Òýð çàõèäàë ýõëýýä: 170 “áèäíèé àíõ õýëýëöñýí õýðýã áîë îðîñ óëñûí çýðýã<br />
166<br />
ÓÒÒÀ. Äîòîîä ÿàìíû õóóëãà äàíñ. 1921.<br />
167<br />
ÌÀÕÍ-ûí ò¿¿õèéí ÷óõàë áàðèìò áè÷ã¿¿ä. ò. 71-73.<br />
168<br />
ÌÀÕÍ-ûí ò¿¿õèéí çàðèì ÷óõàë áàðèìòóóä (1920-1924). 1946. ò. 72-87.<br />
169<br />
ÌÀÕÍ-ûí ò¿¿õèéí ÷óõàë áàðèìòóóä (1920-1924). ÓÁ., 1946.<br />
170<br />
̺í òýíä.. ò.74-75, ò. 123-125-ä “Áàðîí Óíãåðíèé áîñãîñîí àâòîíîìèò çàñãèéí ýðõ áàðèã÷äààñ Îðîñ<br />
óëñàä òºëººëºã÷ººð îäñîí íàìûí íºõäèéã îäîî äàðóé áóöàæ èðñ¿ãýé ãýñýí çàõèäàë” ãàð÷èãòàé<br />
138
Change language