You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ìîíãîëä ¿¿ðëýí á¿ãýæ áàéñàí öàãààíòíû äýýðýì÷äèéã óñòãóóëàõ áà<br />
îðîí íóòãààñ õ¿ì¿¿ñèéã àðäûí öýðýãò ýëñ¿¿ëýõ çîðèëãîîð çàñãèéí ãàçðûí<br />
ãèø¿¿ä, äýä æàíæèí Ñóìúÿà áýéñýýð óäèðäóóëñàí òóñãàé àíãèéã èëãýýõýýð<br />
øèéäâýðëýæýý.<br />
Äýýð äóðäñàí á¿õ àðãà õýìæýýí¿¿ä íü Àðäûí Ò¿ð Çàñãèéí ãàçðûí àëäàð<br />
õ¿íäèéã äýýøë¿¿ëæ, ò¿¿íèé áààçûã ºðãºòãºæ áàéâ.<br />
Òýð ¿åýñ Óíãåðí, ò¿¿íèé äýìæëýãòýé Õ¿ðýýíèé Çàñãèéí ãàçðààñ Àðäûí<br />
õóâüñãàëò õºäºë㺺íèé ýñðýã õàðãèñ øèð¿¿í òýìöýë õèéæ ýõëýâ. Ýíý<br />
íü ãàäààä, äîòîîäûí äàðëàëààñ ÷ºëººëºãäºõèéí òºëºº Àðäûí Íàìûí<br />
óäèðäëàãûí äîð òýìöýæ áàéñàí àðä îëîí áà Ìîíãîëûí ôåîäàëóóäûí õîîðîíä<br />
àíãèéí òýìöýë ìàø èõ õóðöàäñàíû èëðýë áîëæ áàéâ.<br />
Óíãåðí Ìîíãîëûí ôåîäàëóóäûí òóñëàìæàà𠺺ðèéí öýðýãò ìîíãîë<br />
çàëóó÷óóäûã äàé÷ëàí òàòñààð áàéâ. Óíãåðí ç¿¿í àéìãóóä áà øàâü àðäààñ 1000<br />
ãàðóé öýðýã, àãò ìîðü, õ¿íñ õýðýãëýãäýõ¿¿í äàé÷èëæ áàéñíûã ×îéáàëñàí<br />
òýìäýãëýí 164 çààñàí áàéäàã áèëýý.<br />
Óíãåðíû öýðýãò Ëóâñàí Öýâýýí òýðã¿¿í, Ñóíäóé ã¿í, Áàëæèííÿì ã¿í, Áàÿð<br />
ã¿í, Äàðà ýõ ëàì çýðýã õ¿ì¿¿ñèéí çàõèðñàí ìîíãîë öýðãèéí àíãèóä áàéæýý.<br />
Óíãåðí, àðäûí õóâüñãàëò õºäºë㺺íèéã Ǻâëºëò Îðîñûí àæèë÷íû<br />
òýìöýëòýé íýãäýõèéã ñààòóóëàõ ãýæ Áîãäûí çàñãèéí ãàçðûã “ñýðãýýí<br />
áîñãîñîíòîé” óÿëäñàí äèïëîìàò ÿâóóëãûã á¿ð 1921 îíû 2 äóãààð ñàðä õèéæ<br />
¿çýæ áàéâ.<br />
Ǻâëºëò, Ìîíãîëûí àðä ò¿ìíèé äàéñàí Óíãåðíû áàéð ñóóðèéã<br />
áýõæ¿¿ëýõýä ÷èãëýñýí òýð “ñàíàëû㔠Ǻâëºëò Îðîñûí Çàñãèéí ãàçàð<br />
øèéäâýðòýé ýñýðã¿¿öýí íÿöààæ, õàðèí Ìîíãîëä íýâòýðñýí öàãààíû ýòãýýäèéã<br />
õàìòûí õ¿÷ýýð Ìîíãîëîîñ õººí çàéëóóëæ óñòãàõ òóõàé õàðèó ñàíàëûã<br />
Áîãäûí çàñãèéí ãàçàðò òàâüæ áàéæýý.<br />
Õóâüñãàëò õºäºëãººí ºðíºõ òóòàì Óíãåðí, Õ¿ðýýíèé Çàñãèéí ãàçàð õî¸ð<br />
õóâüñãàëò Çàñãèéí ãàçðûí ýñðýã óëàì øèð¿¿í òýìöýæ áàéâ. Óíãåðí, õ¿ðýýíèé<br />
çàñãèéí ãàçàð õî¸ð íü àðäûí íàìûã ã¿òãýí õóäàë öóóðõàë äýãäýýæ àðäûí<br />
çàñãèéã óñòãàõàä îëíûã óðèàëàõ øóóä öýðãèéí õ¿÷èéã ÿâóóëàõ çýðýã îëîí<br />
àðãûã õýðýãëýæ áàéâ. Ýíý á¿ãä íü àíãèéí òýìöëèéí õóðö èëðýë áîëæ áàéâ.<br />
Õ¿ðýýíèé çàñãèéí ãàçàð áà Óíãåðí, Àðäûí Çàñãèéí ãàçðûí ýñðýã òýìöýëäýý<br />
óðâàã÷èä, õóâüñãàëò õºäºë㺺íèé ýãíýýí äýõ òîãòâîðã¿é ýëåìåíò¿¿ä, ñ¿ì<br />
õèéäèéí íºëºº çýðýã áîëîëöîîòîé á¿õíèéã àøèãëàæ áàéâ.<br />
Ò¿øýýò õàí àéìãèéí ÷óóëãàí äàðãà, äàðõàí çàñàã, õîøîé ÷èí âàí<br />
Ïóíöàãöýðýí, ìºí àéìãèéí öýðãèéí çàõèðàã÷ æàíæèí óëñûí ò¿øýý ã¿í<br />
Ñîäíîìäîðæ íàð 1921 îíû 3-ð ñàðä Áîãäûí Çàñãèéí ãàçàðò ÿâóóëñàí àéëòãàë<br />
áè÷èãòýý öýðýã òàòàëãûí òàëààð Àðäûí Çàñãèéí ãàçðààñ àâ÷ áàéãàà àðãà<br />
õýìæýý, Àðäûí Íàìûí òóíõàã áè÷èã äýëãýðýí ò¿ãýæ áèé òàëààð ºã¿¿ëýýä,<br />
ýíý òàëààð ÿìàð àðãà õýìæýý àâ÷ õýðõýí àæèëëàâàë çîõèõ òóõàé çààëò ºõèéã<br />
Áîãäûí Çàñãèéí ãàçðààñ õ¿ñ÷ áàéæýý. 165 Áîãäûí Çàñãèéí ãàçàð ýíý áè÷ãèéã<br />
164<br />
×îéáàëñàí X.Ìîíãîëûí õóâüñãàëûí ò¿¿õ. ÓÁ., 1944. ò. 77.<br />
165<br />
ÌÀÕÍ-ûí ò¿¿õèéí çàðèì ÷óõàë áàðèìò áè÷ã¿¿ä. 1946. ò.114-119.<br />
137
Change language