Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
çààæýý. Óã òîãòîîëûã 6 äóãààð ñàðûí 13-íä ÀÇÃ-ûí 18-ð õóðëààð ñàéøààí<br />
áàòàëæ, á¿ãä íàéðàìäàõ óëñûã òóíõàãëàõ ò¿¿õò øèéäâýðèéã ãàðãàâ. Òèéíõ¿¿<br />
1921-1924 îíä àðäûí ýðõòýé õýìæýýò öààçàò õààíò çàñãèéí õýëáýðýýð îðøèæ<br />
áàéñàí øèëæèëòèéí ¿å òºãñºæ, Ìîíãîë îðîíä àíõ óäààãàà ñîíãóóëèéí á¿ãä<br />
íàéðàìäàõ çàñàã òîãòîîõ øèíý ¿å ýõëýâ. Á¿ãä íàéðàìäàõ çàñàã òîãòîîõ<br />
ãîë çîðèëãî íü òºðèéí á¿õ ýðõèéã àðä ò¿ìíýýñ ñîíãîãäñîí òºëººëºã÷人ñ<br />
á¿ðäñýí àðäûí èõ õóðëûí áàéãóóëëàãààð äàìæóóëàí õýðýãæ¿¿ëýõ óëñ òºðèéí<br />
àðä÷èëñàí ñèñòåìèéã áóé áîëãîõîä îðøèæ áàéëàà.<br />
1924 îíû 7 äóãààð ñàðûí 7-íä õóâüñãàëûí 3 æèëèéí îéí áàÿðòàé õàìò<br />
á¿ãä íàéðàìäàõ óëñ òóíõàãëàõ áîëñîí áàÿðûã òýìäýãëýõ ¿åýð Åðºíõèé ñàéä<br />
Á.Öýðýíäîðæîîñ óëñûí àíõäóãààð èõ õóðëûã ìºí îíû ºâëèéí òýðã¿¿í ñàðä<br />
õóðàëäóóëàõ òóõàé çàðëàí ìýäýãäæýý.<br />
Èõ õóðàëä áýëòãýõ àæëûí íýã ÷óõàë õýñýã íü ¯íäñýí õóóëèéã áîëîâñðóóëàõ<br />
àæèë áàéâ. ¯íäñýí õóóëü áîëîâñðóóëàõ êîìèññûã àíõ 1922 îíû 5 äóãààð<br />
ñàðûí 19-íä Ø¿¿õ ÿàìíû ñàéä Í.Ìàãñàðæàâ õóðö, Æ.Öýâýýí, Áàò-Î÷èð<br />
íàðûí á¿ðýëäýõ¿¿íòýé áàéãóóëæ “…Àíãëè ìýò óëñûí õóóëèàñ òîâ÷ëîí àâ÷<br />
ýä¿ãýýãèéí ÿâóóëàí áóé çàñãèéí áàéäàëä íèéë¿¿ëýí çîõèîõ” óäèðäàìæ ºã÷ýý.<br />
Óóë êîìèññ íü Àíãëè, Øâåä, Áåëüãè, Ãîëëàíä çýðýã óëñûí ¿íäñýí õóóëü áà<br />
¯íäñýí õóóëèéí ÷àíàðòàé àêòóóä, òýäãýýðèéí õîëáîãäîëòîé áè÷èã çîõèîëûã<br />
îð÷óóëæ, ¿ëãýð çàãâàð àâ÷ áîëîõûã ìàãàäëàí ñóäàëæýý.<br />
¯íäñýí õóóëü áîëîâñðóóëàõ àñóóäëûã Ìîíãîëûí òºðèéí óäèðäëàãà îëîí<br />
òàëààñ íü íÿãòëàí ÿðèëöàæ, äýëõèé íèéòèéí ¿íäñýí õóóëèéí æèøèã, ººðèéí<br />
îðíû òºðèéí ò¿¿õýí óëàìæëàë, “Èõ öààç” áà “Õàëõ æóðàì”-ûí çàð÷ìûã ÷<br />
áîäîëöîõ çýðãýýð óã õýðýãò èõýýõýí íóõàöòàé õàíäàæ áàéâ. Æèøýýëáýë, Õÿòàä<br />
áà åâðîï õýëíýý îð÷óóëàãäñàí çàðèì õóóëèéã ìîíãîë õýëíýý õºðâ¿¿ëýí ñóäëàí<br />
¿çýæ, 1911 îíû Õÿòàäûí á¿ãä íàéðàìäàõ óëñûí òóðøëàãàä ø¿¿ìæëýëòýéãýýð<br />
õàíäàæ, ò¿¿íä îðñîí Äà æóíòàí õýìýýõ åðºíõèéëºã÷èéí òóøààëààñ<br />
òàòãàëçæýý. Ò¿¿í÷ëýí Åâðîïûí çàðèì îðíû ¯íäñýí õóóëèóäààñ Øâåéöàðèéí,<br />
íýëýýä àðä÷èëñàí, õîëáîîíû õýëáýðèéí Êàíòîíû ñèñòåìèéã ñîíèðõîí<br />
òóñ óëñûí àéìàã, õîøóó, ñóìûí á¿òýöòýé çýðýãö¿¿ëæ ¿çñýí ñàíààã ÷ ìºí<br />
òóñãàæýý. ¯¿íèé õàìò Ìîíãîëä áàéñàí ÊÈ-íû òºëººëºã÷ áîëîí Ǻâëºëòèéí<br />
ìýðãýæèëòýí íàðààñ Ǻâëºëòèéí ¿íäñýí õóóëèéí çàðèì õýëáýðèéã òóëãàí<br />
õ¿ëýýëãýõèéã îðîëäîõ çýðýã õ¿íäðýë áýðõøýýë ÷ ìºí ãàð÷ áàéâ.<br />
Äýýðõ íºõöºë áàéäëûí óëìààñ õóóëü áîëîâñðóóëàõ àæèë óäààøèð÷<br />
áàéñàí òóë 1924 îíû 5 äóãààð ñàðä ÇÕÓ-ûí õóóëü öààçûí ìýðãýæèëòýí<br />
Ï.Â.Âñåñâÿòñêèéã óðüæ èð¿¿ëæ, èõýýõýí çºâëºæýý. Óëìààð Çàñãèéí ãàçðûí<br />
ãèø¿¿äèéí 1924 îíû 10 äóãààð ñàðûí 24-íèé ºäðèéí 39 ä¿ãýýð õóðëààð<br />
¯íäñýí õóóëü áîëîâñðóóëàõ êîìèññûã åðºíõèé ñàéä Á.Öýðýíäîðæ, Æ.Öýâýýí,<br />
Ý.Ðèí÷èíî, Ãîìáîáàäàìæàâ íàðûí á¿ðýëäýõ¿¿íòýéãýýð øèíý÷ëýí çîõèîí<br />
áàéãóóëæ, 3 äîëîî õîíîãèéí äîòîð õóóëèéã ýöýñëýí áîëîâñðóóëàõûã<br />
äààëãàæýý. 390 Êîìèññîîñ ÀÇÃ-ûí 3 æèëèéí ¿éë àæèëëàãààíû òóðøëàãàä<br />
390<br />
Ìîíãîë àðäûí á¿ãä íàéðàìäàõ çàñàã òîãòîîí ÿâóóëñàí íü (Áàðèìò áè÷ãèéí ýìõýòãýë). 1921-1926.<br />
ÓÁ. 1970. ò. 46.<br />
256
Change language