Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ãýðýýãýýð îëñîí áàéð ñóóðèà ¿ë õºíäºí, Ãàäààä Ìîíãîëûí àñóóäëààð àëü<br />
àëü òàëäàà õ¿ëýýí àâ÷ áîëîõóéöààð òîõèðîëöîîíä õ¿ðãýõ çîðèëãûã àãóóëæ<br />
áàéñàí õýäèé ÷ Õÿòàäûí òàëûí ýñýðã¿¿öýëòýé òóëãàð÷ýý. Õÿòàäûí Ãàäààä<br />
ÿàìíû ñàéäààñ Ìîíãîëä çºâëºëòèéí öýðýã áàéñàí íºõöºëä Ìîíãîë-Õÿòàäûí<br />
õýëýëöýýðò ÇÎÓ-ûí çóó÷ëàëûã õ¿ëýýí àâàõûã ýñýðã¿¿öýæ, Ǻâëºëòòýé<br />
õýëýëöýýð õèéõã¿é ãýäãýý ìýäýãäñýí áºãººä óäàëã¿é Ìîíãîë, Ǻâëºëòèéí<br />
õîîðîíä íàéðàìäëûí ãýðýý áàéãóóëñàí àñóóäàë ÷ èë òîä áîëæ, À.Ê.Ïàéêåñûí<br />
õàãàñ æèë øàõìûí ¿éë àæèëëàãàà ìóõàðäàí, áóöàõàä õ¿ð÷ýý.<br />
1922 îíû 7 äóãààð ñàðä Õÿòàäàä Ǻâëºëòèéí øèíý òºëººëºã÷ À.À.Èîôôå<br />
èðñíýýð Ǻâëºëò-Õÿòàäûí õýëýëöýýðèéí ÿâöàä Ìîíãîëûí àñóóäëààð<br />
áàðèìòàëæ áàéñàí Ǻâëºëòèéí òàëûí áàéð ñóóðü ººð÷ëºãäºâ. Òýðáýýð<br />
Ìîíãîëûí àñóóäëûã Õÿòàäûí áîëîí äîðíî äàõèíû õóâüñãàëò õºäºë㺺íèé ýðõ<br />
àøèã, çîðèëãûí ¿¿äíýýñ çîëèîñîëæ, Ìîíãîëûã Õÿòàäàä ºãºõ íü ç¿éòýé ãýñýí<br />
ñàíààã áàðèìòëàõ áîëæýý. Öààøèä Ǻâëºëò-Õÿòàäûí õýëýëöýýðò Ìîíãîëûí<br />
àñóóäëûã ãîë áîëãîõã¿éãýýð Õÿòàäûí ñþçåðåíèòåòèéã õ¿ëýýí çºâøººðºõ,<br />
Ìîíãîëîîñ Ǻâëºëòèéí öýðãèéã ãàðãàõàä áýëýí áàéãàà çýðãèéã ìýäýãäýæ,<br />
ò¿¿íèéã íü çºâëºëòèéí óäèðäëàãà äýìææýý. Èéíõ¿¿ Ìîíãîëûí àñóóäàë<br />
íààøòàéãààð øèéäýãäýõ íü ýðãýëçýýòýé áîëñîí ÿâäàë ìîíãîë÷óóäûí ñîíîðò<br />
õ¿ð÷, Ãàäààä ÿàìíû ñàéä Á.Öýðýíäîðæîîñ ÇÎÓ-ûí á¿ðýí ýðõò òºëººëºã÷<br />
Í.Ì.Ëþáàðñêèéä íîîò áè÷èã ãàðäóóëàí, ýëäýâ öóó ¿ãèéí ¿íýí ìºíèéã<br />
ëàâëàæ áàéñàí áºãººä Ǻâëºëò Çàñãèéí ãàçàðò õàíäàí 1923 îíû 11 ä¿ãýýð<br />
ñàðä Ìîíãîë-Õÿòàäûí õýëýëöýýð õèéõ “Òàâàí ç¿éë ñàíàë”-ûã òàâüæýý. 386 Ãýâ÷<br />
ìîíãîë÷óóäûí óäàà äàðààãèéí ìýäýãäýë, Ǻâëºëòèéí çîõèõ àëáàíûõàíä<br />
õàíäñàí ¿éë àæèëëàãàà Ǻâëºëò-Õÿòàäûí õýëýëöýýðò º÷¿¿õýí ÷ íºëººëæ<br />
÷àäààã¿é áºãººä Ìîíãîëûí àñóóäëààðõè Ìîñêâàãèéí áàéð ñóóðü àâòîíîìèîñ<br />
Õÿòàäûí ñóâåðåíèòåòèéã çºâøººðºõ õ¿ðòëýý ººð÷ëºãäñºí íü èëò áîëîâ. 387<br />
Óëìààð Ǻâëºëòèéí 3 äàõü äèïëîìàò òºëººëºã÷ Ë.Ì.Êàðàõàíààñ õýëýëöýýðèéã<br />
ýöýñëýæ, 1924 îíû 5 äóãààð ñàðûí 31-íä “ÇÑÁÍÕÓ áà Äóíäàä èðãýí óëñûí<br />
õîîðîíäûí àñóóäëûã çîõèöóóëàõ åðºíõèé çàð÷ìóóäûí òóõàé” õýëýëöýýðò<br />
Áýýæèíä õî¸ð òàë ãàðûí ¿ñýã çóðæýý. Óã áàðèìò áè÷ãèéí V ç¿éëä “ÇÑÁÍÕÓ<br />
íü Ãàäààä Ìîíãîëûã ÄÈÓ-ûí á¿ðýëäýõ¿¿í õýñýã ãýæ õ¿ëýýí çºâøººð÷, ÄÈÓûí<br />
òýíäýõ á¿ðýí ýðõèéã õ¿íäýòãýíý” õýìýýí Ìîíãîëûí ñòàòóñûã òîäîðõîéëæ,<br />
Ë.Ì.Êàðàõàíààñ Ǻâëºëòèéí öýðãèéã Ìîíãîëîîñ ãàðãàõàä áýëýí áàéãààã<br />
ìºí ìýäýãäæýý. Ìîíãîëûí ñóâåðåíèòåòèéã ¿ã¿éñãýñýí ýíýõ¿¿ çààëò íü 1919<br />
îíû Ǻâëºëò Çàñãèéí ãàçðûí òóíõàãëàë áà 1921 îíû íàéðàìäëûí ãýðýýíä<br />
èëò õàðøèëñàí òºäèéã¿é ÇÕÓ, ò¿¿íèé “êîììóíèñò óäèðäëàãà” äýëõèéí<br />
õóâüñãàëûí çîðèëãî õèéãýýä Àëñ Äîðíîäûí áîäëîãûíõîî ýðõ àøãèéí ¿¿äíýýñ<br />
Ìîíãîëûí àñóóäëàà𠺺ðòºº õîæèë ãàðãàñàí õýðýã áàéâ. ÇÎÓ-ûí çóó÷ëàëûí<br />
òóñëàìæòàéãààð ÄÈÓ-òàé õýâèéã õàðèëöàà òîãòîîí, òóñãààð òîãòíîëîî õ¿ëýýí<br />
çºâøººð¿¿ëýõ ãýñýí Ìîíãîëûí Çàñãèéí ãàçðûí õ¿ñýë ýðìýëçëýë òàëààð<br />
ºíãºðºâ. Èéíõ¿¿ Ìîíãîëûí àðä ò¿ìíèé òóñãààð òîãòíîõ ýðõèéã ººðñäèéí<br />
386<br />
Ìîíãîëûí òóñãààð òîãòíîë áà Îðîñ, Õÿòàäûí õ¿÷èí ç¿éë. ÓÁ., 1999. ò. 64.<br />
387<br />
Ëóçÿíèí Ñ.Ã. ÕÕ çóóíû 20-30-ààä îíû Îðîñ, Ìîíãîë, Õÿòàäûí õàðèëöààíû ò¿¿õýýñ. ÓÁ., 1998. ò.30.<br />
254
Change language