You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
õýðýãæ¿¿ëýõäýý “óëñ ¿íäñýý ÷ºëººëæ, øàøèí òºðºº ìàíäóóëàõ” óðèàí äîð<br />
óõóóëãà ñóðòàë÷èëãààíû ºðãºí àæèë çîõèîõ øààðäëàãàòàé áàéëàà. Ýíýõ¿¿<br />
àæëûí ãîë õýëáýð íü óðèàëãà, òóíõàã ãàðãàõ, ¿íäýñíèé õýìæýýíä íýðòýé<br />
õ¿ì¿¿ñòýé õîëáîî òîãòîîõ, óëìààð òýäíèé íýð íºëºº, õºðºí㺠õ¿÷èéã<br />
àøèãëàõ çàìààð ¿íäýñíèé õóâüñãàëûí õºäºëãºõ õ¿÷èéã á¿ðä¿¿ëýõ ÿâäàë<br />
áàéâ. ªã¿¿ëýí áóé ¿åä ÌÀÍ-ààñ îëîí ò¿ìýíä çîðèóëñàí óõóóëàõ õóóäàñ, óðèà<br />
áè÷ãèéí îëîíõè íü õàðèéí öýðãèéí ýçëýëòýýñ àíãèæðàõ òýìöýëä íèéòýýð<br />
îðîëöîõûí ó÷èð óòãûã îéëãóóëàõàä ÷èãëýãäýæ áàéæýý.<br />
Á¿ð 1920 îíû ýõýýð Íèéñëýë Õ¿ðýýíä ãàðñàí íýãýí óðèàëãàä “…Ìîíãîë<br />
àðä îëîí, õàð, øàð, ýðäýìòýí ò¿øìýä, óóë ¿íäñýí Ìîíãîëûí èõ õýðýã, ÿðóó<br />
àëäàð, ýðõ ÷ºëººã õàìãààëàí ýã¿¿ëýõèéã õè÷ýýí ç¿òãýìæëýõèéã… 348 ñàíóóëñàí<br />
áàéõàä “Ìîíãîëûí ¿íýí” ñîíèí “…ìàíàé Ìîíãîëûí àðä ò¿ìýí, ò¿øìýä, íî¸ä,<br />
õóòàãò, õóâèëãààä, õóâðàãóóä á¿ãäýýð íýãäýí õàìòàð÷ Óíãåðíûã èëä ìýñèéí<br />
õ¿÷ýýð àðèëãàãòóí…” 349 õýìýýí óðèàëæ áàéâ.<br />
¯¿íèé õàìò íàìûí íºõ人ñ íºëºº á¿õèé òîìîîõîí íî¸ä ëàì íàðò<br />
çàõèäàë áîëîí áèå õ¿í èëãýýæ, òýäýíòýé õîëáîî òîãòîîõîä îíöãîé àíõààð÷<br />
àæèëëàñíû ä¿íä Æàëõàíç õóòàãò Äàìäèíáàçàð, Õàòàíáààòàð Ìàãñàðæàâ, ã¿í<br />
Ãîìáî-Èäøèí íàðûí çýðýãöýýãýýð õîøóó íóòãèéí ýðõ áàðèã÷äûã ÷ ººðèéí<br />
òàëä òàòàæ õàìòðàí àæèëëàõ áîëñîí áàéíà. Ìîíãîë îðíû óìàðä õýñýãò<br />
õóâüñãàë÷èä õîøóó íî¸í Ñóìúÿà áýéñ, Ò¿øýýò õàí àéìãèéí ýðäýíý âàí<br />
Íàìñðàé, ã¿í Áèëèãñàéõàí íàðòàé õîëáîî òîãòîîñîí áîë Ö.Õàñáààòàð íàð àëñ<br />
áàðóóí õÿçãààðûí ĺðâºä àéìãèéí íî¸ä ¯íýí çîðèãò õàí Ñîäíîìæàìö, Äàëàé<br />
õàí Ò¿ìýíäýëãýðæàâ íàðûí òóñëàëöààòàéãààð õÿçãààð íóòãèéã öàãààíòíààñ<br />
÷ºëººëºõ òýìöýëä àðä îëíûã òàòàí îðîëöóóëæ áàéâ.<br />
Èéíõ¿¿ õóâüñãàëûí õýðýãò òîìîîõîí íî¸ä äýýä ëàì íàðààñ îðîëöîæ<br />
ýõýëñýí áîë ò¿øìýäèéí äàâõðààíûõíû òýìöýëä íýãäýãñýäèéí áàãàã¿é õ¿÷<br />
áîëæ áàéâ. Òóõàéí öàãèéí ìîíãîëûí ò¿øìýä íü íèéãìèéí îþóíû ãîë õ¿÷ áîëæ<br />
áàéñíû õóâüä îðøèí áóé áàéãóóëëûí ìºí ÷àíàð, õàðèéí ò¿ðýìãèéëýã÷äèéí<br />
õîð õîëáîãäëûã îéëãîí ìýäðýõèéí õàìò ýðõ ÷ºëºº, äýâøèë õºãæèëä óðèàëàí<br />
äóóäñàí õóâüñãàë÷äûí, ÌÀÍ-ûí ¿çýë áîäëûã õóâààëöàõ, öàã ¿åèéí øààðäëàãûã<br />
õ¿ëýýí àâàõ òàëààðàà íèéãìèéí áóñàä õ¿÷íýýñ äàâóóòàé áàéñàí íü òýäíèé<br />
òýðã¿¿íèé õýñãèéíõíèé ¿çýë áîäëîîð èëýð÷ áàéâ. Äýâøèëò àðä÷èëñàí ¿çëèéã<br />
òóëãóóð áîëãîñîí íýã õýñýã íü ÌÀÍ-ûã á¿ðä¿¿ëæ, îëîí ò¿ìíèé òýìöëèéã<br />
óäèðäàæ, íèéãìèéí áóñàä õ¿÷íèé, ò¿¿íèé äîòîð èõýñ äýýäñèéí çàðèìûã ÷<br />
àðààñàà äàãóóëàõ áîëñîí ¿åä îëîí òîîòîé áóñ áîëîâ÷ íèéãìèéí èäýâõòýé<br />
õýñãèéí õóâüä ò¿øìýä¿¿ä íü õóâüñãàëûã òàëàðõàí óãòñàí þì.<br />
Òóõàéí ¿åä ëàì íàðûí ç¿ãýýñ ÷ õóâüñãàëûã òàëàðõàí ¿çýõ õàíäëàãà<br />
ºðãºæèæ èðæýý. Øàøèí íü òîäîðõîé íºõöºëä òýìöëèéí òóã áàéñààð èðñíèéã<br />
äýëõèéí ò¿¿õ ãýð÷èëíý. Òýãýõ òóñìàà øàøíû íºëºº õ¿í àðäûí îþóí ñàíààíä<br />
¿ëýìæ íºëººòýé Ìîíãîë îðíû õóâüä ýðõ ÷ºëººíèé òýìöëèéí çîðèëò íü<br />
øàøíû íýð õ¿íä, ò¿¿íèéã àâðàí õàìãààëàõ ¿éëñòýé õîëáîîòîéãîîð òàâèãäàæ,<br />
348<br />
Äàø Ä. ÌÀÕÍ 1921 îíû àðäûí õóâüñãàëûí òºëºº òýìöýëä. ÓÁ., 1971. ò. 77.<br />
349<br />
Ìîíãîëûí ¿íýí. 1921.03.05. ¹ 4.<br />
230
Change language