Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
áîñãîñîí “àâòîíîìèò çàñàã” íü ¿íýí õýðýãòýý Óíãåðíû ìýäëèéí òîãëîîìûí<br />
çàñàã òºäèé㺺ñ ¿ë õýòðýõ ç¿éë áàéâ. Áàðîí Óíãåðíû ýëäýâ àìëàëò,<br />
ñ¿ðæèí óðèà õîîñîí îðõèãäîæ, öýðýã äàéíû áýëòãýëèéã øóóðõàéëàí õèéõ<br />
áîëñîí íü Ìîíãîë îðíû áàéäëûã ýðñ õ¿íäð¿¿ëýâ. Öàãààíòàí õ¿÷èðõèéëýë,<br />
äýýðýì, àëëàãà, õÿäëàãààðàà á¿õíèéã çàëõààæ, òýñýõèéí àðãàã¿é áîëãîñîí<br />
íºõöºëä Áîãä ãýãýýí ÷ ººðèéí õàðààò áàéäàëäàà äóðã¿éöýí Óíãåðíýýñ ñàëæ<br />
õºíäèéðºõèéã ýðìýëçýæ, ò¿¿íèéã íü áóñàä èõýñ äýýäýñ äàãàëäàâ. Þóòàé ÷<br />
àòóãàé õàðèéí äàðëàëààñ àíãèæèð÷ ýðõ ÷ºëººãºº îëîõ òýìöëèéã ìîíãîë÷óóä<br />
ººðñäèéí õ¿÷ýýð õèéõ áîëæ, ò¿¿íä õ¿í á¿ð îðîëöîæ õ¿÷èí ç¿òãýõ õýðýãòýéã<br />
öàã õóãàöàà, íºõöºë áàéäàë äýýä àíãèéõàíä îéëãóóëñàí áîë íèéãìèéí äîîä<br />
õýñãèéíõíèé õóâüä òýìöëèéí çîðèëãî èë¿¿ òîäîðõîé áàéëàà. ¯íýõýýð òóñãààð<br />
òîãòíîëûí æèë¿¿äýä ýðõ ÷ºëººíèé àìòûã ìýäýðñýí ìîíãîë÷óóä õàðèéí<br />
äàðëàëä äàõèí îðîõûã îãòõîí ÷ õ¿ñýýã¿é áºãººä óëñ ¿íäýñíèé ýðõ àøãèéí<br />
¿¿äíýýñ íèéòýýðýý ýâëýëäýí íýãäýõ áîëæýý.<br />
Öàã ¿åèéí øààðäëàãà íèéãìèéí õ¿÷íèé õàðüöààã ÌÀÍ-ä àøèãòàéãààð<br />
ýðã¿¿ëñýí íºõöºëä òóñ íàìààñ ýõ îðîí÷, äýâøèëò ¿çýëòí¿¿äýý𠺺ðèé㺺<br />
õ¿ðýýë¿¿ëæ, òýäíèé íýð õ¿íä, õºðºí㺠õ¿÷èíä òóëãóóðëàí òýìöëèéí<br />
çîðèëãîäîî õ¿ðýõ áîäëîãûã áàðèìòëàâ. Ýðõ ÷ºëººíèé òºëºº òýìöýëä<br />
¿íäýñíèé õýìæýýíä ýâëýëäýí íýãäýõ ýíýõ¿¿ áîäëîãî íü íàìûí àíõíû áàðèìò<br />
áè÷ã¿¿äýä òóñãàëàà îëæýý.<br />
ÇÎÓ-ä î÷ñîí ÌÀÍ-ûí òºëººëºã÷人ñ 1920 îíû 8 äóãààð ñàðûí 29-íä ÎÊ<br />
(á)Í-ûí Òºâ Õîðîîíû Ñèáèðèéí òîâ÷îîíû Äîðíî äàõèíû àðä ò¿ìíèé ñåêöèéí<br />
Ìîíãîë-Ò¿âýäèéí õýëòýñò ºðãºñºí áè÷èãò ººðñäèéí çîðèëãîî “… ñîíãîõ<br />
òóøààëòàí áóþó ò¿øìýä çýðýã íèéãìèéí áóñàä äàâõðààíä ò¿øèãëýí õàðèéí<br />
ýðõøýýëýýñ ãàð÷, õóòàãòûã õààí øèðýýíä ºðãºìæëºõ” 346 õýìýýí òîìú¸îëæ<br />
¿íäýñíèé ýâñëèéã áóé áîëãîõ çîðèëãîî íàìûí áîäëîãûí òºâøèíä äýâø¿¿ëýí<br />
òàâüñàí áàéâ. Óëìààð ÌÀÍ-ûí àíõíû ìºðèéí õºòºëáºðò “õýðýâ Ìîíãîëûí<br />
ººð ñóðòëûí íàìóóä ãàð÷ èðýýä ìàíàé õî¸ð ç¿éë õýðýãò òóñàëìààð àâààñ<br />
ìºíõ¿¿ òýäãýýð íàìóóä ëóãàà òóõàé á¿ð õýëýëöýí õ¿÷èí õàâñàðñóãàé...” 347<br />
ãýæ çààñàí íü íàì, õóâüñãàëò õ¿÷íèé áîäèò áîëîìæîîñ øàëòãààëàí ÌÀÍ<br />
íü íèéãìèéí áóñàä õýñýã íàì á¿ëýãòýé ò¿ð õýëýëöýí òîõèð÷ òýäíèé õ¿÷<br />
õºðºíãºä òóëãóóðëàí ýõ îðíîî ÷ºëººëºõ òýìöýëä õóâüñãàëûí òîäîðõîé<br />
øàòíû çîðèëòûã õàìòðàí øèéäâýðëýõýý èëýðõèéëñýí õýðýã áàéâ.<br />
Ãýâ÷ ºã¿¿ëýí áóé ¿åä ÌÀÍ-ààñ ¿íäýñíèé õóâüñãàëä äýâø¿¿ëñýí çîðèëò<br />
íü Ìîíãîëûí àðä ò¿ìíèé íèéòëýã õ¿ñýë ýðìýëçëýëèéã èëýðõèéëæ áàéñàí<br />
ó÷èð ò¿¿íýýñ ººð íàì, óëñ òºðèéí õ¿÷èí òýìöëèéí òàâöàí äýýð ãàð÷<br />
èðýýã¿é þì. Õàðèí áàðîí Óíãåðíû öýðýãò àëáàäàí äàé÷ëàãäàæ, õóóðòàãäàí<br />
ìýõëýãäýãñäèéí çýðýãöýýãýýð Áîãä ãýãýýíèé çàðëèã ë¿íäýíãýýð çàõèðàãäñàí<br />
áàãàã¿é öýðãèéí õ¿÷ áàéñàí íü ìîíãîë÷óóä ºâºð õîîðîíäîî òýìöýëäýõ<br />
àþóëûã áóé áîëãîæ áîëçîøã¿é áàéâ. Èéìä ÌÀÍ-ààñ íèéãìèéí ñýòãýë ç¿éä<br />
áèé áîëñîí òààòàé íºõöºë áàéäàëä òóëãóóðëàí ¿íäýñíèé ýâñëèéí áîäëîãîî<br />
346<br />
Êîìèíòåðí áà Ìîíãîë. Áàðèìòûí ýìõýòãýë. ÓÁ., 1996. ò. 24-25.<br />
347<br />
ÌÀÕÍ-ûí ïðîãðàìì ä¿ðýì. ÓÁ., 1980. ò. 48.<br />
229
Change language