Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Àðäûí Íàìûí Òºâ Õîðîî, Ò¿ð Çàñãèéí ãàçðààñ ïàðòèçàí öýðãèéí òîîã<br />
ºñãºõ áà ãàìèí óíãåðí÷óóäûí ýñðýã òýìöýëä õàìãèéí áîãèíî õóãàöààíä<br />
áýëòãýõèéí òóëä áîëîëöîî á¿õèé àðãà õýìæýýã àâ÷ áàéæýý. Íàìûí I Èõ õóðàë<br />
õóðàëäàõààñ ºìíº áàéãóóëàãäñàí ïàðòèçàí öýðãèéí òîî ºäðººñ ºäºðò ºñºæ<br />
ò¿¿íèé ýãíýýíä þóíû ò¿ð¿¿íä ÿäóó çàðö àðäóóä ýõëýí îðæ áàéâ.<br />
Ìîíãîëûí ç¿¿í õîéò õèëèéí çàðèì õîøóóäûí õ¿ì¿¿ñ Àðäûí Íàìûí<br />
óðèàëãûã õ¿ëýýí àâ÷ ïàðòèçàí öýðýãò ýëñýí îðöãîîâ. Òýä èíãýæ ïàðòèçàí<br />
öýðýãò ýëññýí íü òýäãýýð õàðóóëûí àëáàíû àðäóóä ÿìàð ÷ ýðõ ìýäýëã¿é,<br />
õàãàñ ºëñãºëºí áàéäëààð çîâîí ç¿äýð÷ àìü çóóæ áàéñíààñ ãàäíà òýäíèé îëîíõ<br />
íü Ǻâëºëò Îðîñûí õèëèéíõýíòýé õàðèëöàõ áîëîëöîîòîé áàéñíû õóâüä<br />
öàãààíòíû çîðèëãî áà Ñèáèðüò Óëààí àðìè ÿëàëò õèéñýí òóõàé òîäîðõîé<br />
ìýäýæ áàéñàíòàé õîëáîîòîé õýðýã àæýý.<br />
Õàðóóëûíõàí áà àðäóóä ººðñäèéí óíàëãà ìîðü, çýð çýâñãèéí õàìò ïàðòèçàí<br />
öýðýãò ýëñ÷ áàéæýý. Ïàðòèçàí öýðýãò íóòãèéí õ¿í àì ÷àäàõ ÷èíýýãýýðýý<br />
òóñëàæ áàéâ. ĺíãºæ ýëññýí öýðã¿¿ä íü áàéëäààíû ñóðãóóëü õèéæ áàéæýý.<br />
Ñ¿õáààòàð ×îéáàëñàí íàð öýðã¿¿äèéí äóíä õóâüñãàëûí ¿çýë ñàíàà, ò¿¿íèé<br />
áàéëäààíû çîðèëòûã áèåýð òàéëáàðëàí òàíèóëæ áàéæýý.<br />
Õèàãòûã ÷ºëººëºõ áàéëäààíä îðîëöñîí ïàðòèçàí Äîðæïàëàìûí Åðýíòýé<br />
äóðñàí ÿðèõäàà: “áè óðüä çàðö àðä áàéãààä ººðèéí ýäýëæ áàéñàí ìîðü,<br />
çýâñãýý àâ÷ Õÿðààí õàðóóëä èðæ Ñ¿õáààòàðûí öýðýãò ýëññýí áºãººä òýð ¿åä<br />
ïàðòèçàíóóä ãðàíàò òýñëýõ, áóóäëàãûí ñóðãóóëü õèéäýã áàéâ 138 ãýæýý. ̺í<br />
Õèàãòûã ÷ºëººëºõ áàéëäààíä îðîëöñîí ïàðòèçàí Äýìáýðýëèéí Äàìáà, óðüä<br />
ÿäóó àëáàò àðä áàéãààä ýäýëæ áàéñàí ìîðü, çýâñãýý àâ÷ ç¿¿í õàðóóëä èðæ<br />
Ñ¿õáààòàðûí öýðýãò ýëñæýý. Äàìáûí äóðñàí ÿðüñíààð òýäíèé õàðóóëûí<br />
õàìãèéí ñàéí àí÷èä, Äàìáûí õàìò Àëòàíä õ¿ðýëöýí èðæ, ïàðòèçàí îòðÿäàä<br />
ýëñýí îðñîí ãýíý. Òýãýýä ïàðòèçàíóóä Àëòàí, Õàíûí õºíäèé çýðýã ãàçàð<br />
öýðãèéí ñóðãóóëü õèéæ áàéñàí ãýæ Äàìáà äóðñàí ÿðèâ. 139<br />
Õàíûí õºíäèéä öóãëàðñàí ïàðòèçàí íàðûí äîòîð á¿õ õàðóóëûíõàí ñàéí<br />
ìýäýõ áîëñîí Õ¿äýð, Óÿíãà õàðóóëûí àëäàð öóóò àí÷èä, Ò¿øýýò õàí àéìãèéí<br />
Ýðäýíý âàíãèéí õîøóó ìºí Àõàé áýéñèéí õîøóóíààñ èðñýí àðäóóä áàéãààã<br />
Áàÿðûí Áàò õàðæ áàéñàí áàéíà.<br />
Ïàðòèçàí öýðãèéí òîî íýìýãäýõ òóòàì òýäíèé äîòîð ñàõèëãà áàòûã<br />
äýýøë¿¿ëýõ çîõèîí áàéãóóëàëòûã ñàéæðóóëàõ öýðãèéí ñóðãóóëü õèéõ ÿâäàë<br />
óëàì ÷óõàë áîëæ áàéâ. Ñ¿õáààòàð, Àðäûí õóâüñãàëûí ¿éë õýðãèéí òºëºº<br />
òàíãàðàã ºðãºæ, ïàðòèçàí öýðýãò ¿ëãýð äóóðèàë áîëæ áàéâ.<br />
“Ìèíèé áèå ìîíãîë àðä ò¿ìçíä ýðõ ÷ºëºº îëãîõ õýðýãò îðîëöîõäîî<br />
àìü áèå ¿ðýãä¿¿ëýõèéã áîäîõã¿é ç¿òãýíý” 140 ãýæ 1921 îíû 3 äóãààð ñàðä<br />
Ñ¿õáààòàðûí õýëñýí òàíãàðàã íü á¿õ öýðãèéí áàéëäààíû òàíãàðàã áîëæýý.<br />
138<br />
1956 îíä ïàðòèçàí íàðààñ àâñàí òîâ÷ ìýäýý.<br />
139<br />
Ïàðòèçàí ×óðàõ õýìýýõ Äàìáûí äóðäàòãàëûã 1955 îíû 12 äóãààð ñàðä Øèðýíäýâ, ×.Íàöàã íàð<br />
áè÷èæ àâ÷ýý. Õîéøèä “Ïàðòèçàí Äàìáûí äóðäàòãàë” ãýæ áè÷èõ áîëíî.<br />
140<br />
Àðäûí öýðýã ñîíèí. 1924 îíû 3 äóãààðò. Ïýðëýý Õ. Ñ¿õáààòàðûí òóõàé áàðèìò áè÷ã¿¿ä, îðîñ õýëýýð<br />
áóé. Ãàð áè÷ìýë. ò. 25.<br />
124
Change language