Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
çàõèðàõ ýðõèéí á¿õ áàðèìò áè÷ãèéã õóðààæýý.<br />
Àðäûí çàñàã íü õóó÷èí õàðãèñ ¸ñûã óñòãàæ, õºäºëìºð÷èí àðäûã ÷ºëººëºõ<br />
çîðèëãî òàâèõäàà þóíû ò¿ð¿¿íä ôåîäàëóóäàä õýäýí çóóí æèëèéí òóðø<br />
äàðëàãäàí, ìºëæèãäñºí õàìæëàãà íàðûã ÷ºëººëñºí áèëýý ãýæ óëñûí I èõ<br />
õóðëûí òîãòîîëä çààæýý.<br />
Ôåîäàëûí õàìãèéí õ¿íä õ¿÷èð àëáàíû íýã áîëîõ ôåîäàëûí öýðãèéí àëáà<br />
ôåîäàëûí òºð óíàìàãö á¿õ çàðäàë ñ¿éòãýëèéíõýý õàìò óñòàâ. Á¿õ àðä èðãýä<br />
àðäûíõàà òºðä öýðãèéí àëáûã íèéòýýð çààâàë õààõ ¿¿ðýãòýé áîëæýý. Ýíý íü<br />
àíãèéí øèíæ ÷àíàðûí õóâüä õóâüñãàëûí ºìíºõ öýðãèéí àëáàíààñ ¿íäñýýðýý<br />
ººð áàéâ. Àðäûí öýðýã íü àðäûí õóâüñãàëûí îëîëòóóä, àðä ò¿ìíèé ýðõ àøãèéã<br />
õàìãààëàõ çîðèëãîòîé áºãººä óëñûí çàðäëààð õàíãàãäàõ áîëæýý.<br />
ªðòººíèé àëáà èõýä õºíãºâ÷ëºãäºæ, ºðòºº óëààãààð ÿâàã÷äûí òîî óðüäààñ<br />
óëàì öººð÷ýý. 268<br />
1922 îíû 4 ä¿ãýýð ñàðä Àðäûí Çàñãèéí ãàçàð óëñûí ñàíõ¿¿ãèéí ýõ ¿íäñýí<br />
õºðºí㺠áîëãîõ 3 ñàÿ ëàí ìºíãèéã òàòâàðëàí õóðààõààð øèéäâýðëýæ, òýð<br />
òóõàé á¿ð ä¿ðýì áàòàëæýý. 269 Ä¿ðýì ¸ñîîð óã òàòâàðûã 4 àéìàã øàâèéí á¿õ<br />
àðäààñ ãàðãóóëàí àâàõ áºãººä ¿¿íèé 1 ñàÿ ëàíã òóñ á¿ð 200 ìÿíãàí ëàíãààð<br />
4 àéìàã, øàâèàñ óðüä÷èëàí ãàðãàõ, ¿ëäýõ 2 ñàÿ ëàíã ìàë òîîëëîãûí äàðàà<br />
ãàðãóóëàí àâàõààð òîãòæýý.<br />
Ýíý õóóëü íü àðäóóä, ÿëàíãóÿà ÿäóó÷óóäûí áàéäëûã õºíãºâ÷èëæ<br />
ôåîäàëóóäàä óðüä áàéãààã¿é äàðàìò ¿ç¿¿ëñíýýðýý àðä àíãèéí àøèã ñîíèðõëûã<br />
èëýðõèéëæ áàéâ.<br />
Çàñàã áà çàñàã áóñ íî¸ä, õóòàãò õóâèëãààä íàðò àðäûí àäèë àëáà<br />
îíîãäóóëæ õóðààõûã çààñíààñ ãàäíà áàñ ñ¿ì õèéäýýñ 100 áîä òóòìààñ 20 áîä<br />
àâàõûã çààæýý. Ôåîäàëûí àæ àõóéíóóä, ëàì íàð, ñ¿ì õèéä, øàâü íàðààñ àëáà<br />
àâàõ áîëñîí ÿâäàë áîë óðüä äàíãààðàà àëáà òºëæ áàéñàí àðäóóäàä èõýýõýí<br />
õºíãºâ÷ëºë áîëæýý. Àëáà òàòâàðûí ýíý ä¿ðýì íü àðäûí çàñãààñ öààøäàà<br />
õºðºí㺠ìàëûí õýìæýýíä òîõèðóóëàí ºñãºí õóðààõ òàòâàð áà æàñ æàâûí<br />
ìàëààñ àëáà ãàðãóóëàõûí ¿íäýñ áîëñîí þì.<br />
ÌÀÕÍ-ûí óäèðäëàãûí äîð òýð öàãèéí îíöëîã íºõöºë áàéäàëä, ïðîëåòàðè,<br />
òàðèà÷äûí õóâüñãàëä àðä÷èëñàí äèêòàòóðûí ¿¿ðãèéã ã¿éöýòãýã÷ áºãººä<br />
ôåîäàë àíãèéã íî¸ðõîã÷ àðäûí àíãèéí çàñàãëàë áîëîõ àðä ò¿ìíèé óëñûí<br />
õýðýãöýýíä äýýð äóðäñàí àëáà òàòâàðûã çîðèóëñàí áîëîõîîð àëáà òàòâàðûí<br />
ýíý áîäëîãî íü àðä ò¿ìíèé ýðõ àøãèéã õàìãààëàõàä ÷èãëýãäæýý. ¯¿íä àëáà<br />
òàòâàðûí ýíý áîäëîãûí àíãèéí øèíæ ÷àíàð èëýð÷ áàéíà.<br />
10 õ¿ðòýë áîäòîé àðäóóäûã àëáà òàòâàðààñ õýëòð¿¿ëæýý. Àëáà òàòâàð<br />
íîîãäóóëàõ áà õóðààõ àæëûã àðäûí õóðëóóäààð ã¿éöýòãýäýã áàéâ. Àëáà òàòâàð<br />
òºëºõººñ çàéëñõèéõ áóþó àëáà òàòâàðûã õýòð¿¿ëýí îíîãäóóëàõ ¿ëäýãäýëòýé<br />
òýìöýõ áà ãýì áóðóóòàíã öýýðë¿¿ëýõ òàëààð õóóëüä çààñàí ç¿éë àíãè íü èõ<br />
òºëºâ ôåîäàëóóä, õóó÷èí ò¿øìýë¿¿äèéí ýñýðã¿¿öýë òýìöëèéí ýñðýã ÷èãëýñýí<br />
áàéâ.<br />
268<br />
Óëñûí Èõ õóðëûí ñîíèí. I äýâòýð. ÓÁ., 1924. ò. 65.<br />
269<br />
Àðäûí çàñãààñ 1921-1924 îíóóäàä àâñàí õóâüñãàëò àðãà õýìæýýí¿¿ä. ÓÁ., 1954. ò. 159-164.<br />
181
Change language