Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Õèàãò õîòíîî á¿õèé õÿòàä öýðãèéí çàõèðàëä ìýäò¿ãýé õýìýýí öàã áîëçîîëîí<br />
ÿâóóëàõ ó÷èð. Ìàíàé Ìîíãîë àðäûí æóðàìò öýðýã, Õèàãò õîòûã øóóä äàéðàí<br />
îðæ ýçëýõýýð çàâäàí áóé ó÷èð ç¿é íü îëîí àìüòíû àìèéã ýíýðýí õàéðëàæ,<br />
áàñ õÿçãààð áîîìò ãàçàð áàéëäâààñ ýðõáèø áóäëèàí ãàðàõ áîëçîøã¿é òóë<br />
ýíý áè÷ãèéã àâñàí äàðóé òàíàé õàðüÿàò öýðã¿¿ä çýâñãèéã öºì õóðààëãàæ,<br />
Ìîíãîëûí Õèàãò õîòûã õàìò áèäýíä òóøààâàë çîõèíî. Õýðýâ èéíõ¿¿ ñàéíààð<br />
çºâøººðºí õ¿ëýýâýýñ òàíàé õÿòàäûí õàðüÿàò íàðûí àìèéã áàòëàí õàìãààëæ,<br />
óóë îðîí íóòàãò áóöààæ áîëíî. Õýðýâ ìàíàé ýíý áè÷èãò õàðèó ºãºõã¿é áóþó<br />
ýñ õ¿ëýýõ áîëáîîñ ìàíàé ìîíãîëûí öýðýã øóóä áàéëäàõààñ ººð ¿ã¿é, ¿¿íä<br />
ñ¿éòãýñýí çýðýã àëèâàà áóðóó ÿâäëûã òàíàé ãàçàð öºì õ¿ëýýâýýñ çîõèíî” 343<br />
õýìýýæýý.<br />
“Õÿòàä öýðãèéí êîìàíäëàëààñ õàðèó ºãººã¿é òóë õîòûã áàéëäàí àâàõàä<br />
õ¿ð÷, 1921 îíû 3 äóãààð ñàðûí 17-íû îðîé ÀÆÖ Àëòàíãààñ õºäºëæ, Õàíûí<br />
õºíäèé㺺ð ºãñºí øºíºæèí ÿâñààð 3 äóãààð ñàðûí 18-íû ºã뺺 Õèàãòàä òóëæ<br />
î÷æýý. Ýíý ¿åä Õèàãòàä õÿòàä öýðãèéí 25 äóãààð ìîðüò äèâèçèéí øòàá, 500<br />
õ¿íòýé ìîðüò õîðîî, 40 õ¿í á¿õèé õîòûí êîìåíäàíò, Óëààí áóðãàñàíä 600<br />
õ¿íòýé 1,2 äóãààð ìîðüò õîðîîä, Èâöýã áà Õèàãòûí õîîðîíä 300 õ¿íòýé 4<br />
ä¿ãýýð õîðîî, Èâöýãò 500 õ¿íòýé 3 äóãààð ìîðüò õîðîî áóþó 1940 öýðýã” 344 ,<br />
12 ïóëåì¸ò, 7 èõ áóó áàéâ. Õÿòàä öýðãèéí ýíý õ¿÷íèé ýñðýã 400 îð÷èì õ¿íòýé,<br />
2 èõ áóó, 4-5 ïóëåì¸ò áîëîí áóóäëàãûí áóñàä çýâñãýýð çýâñýãëýñýí ÀÆÖ-èéí<br />
àíãèóä ñºðºí çîãñîæ áàéâ.<br />
Áàéëäààíû òºëºâëºãºº ¸ñîîð öýðãèéí óäèðäëàãààñ õîðîî àíãèóäûã ãóðâàí<br />
á¿ëýã áîëãîí ãàçàð äýýð íü áàéðëóóëæ, Øèðýý áóðõíû ñ¿ì õýìýýõ ãàçàð<br />
ïóëåì¸ò áóóíóóäûã çîîñîí áà õîòûã áàðóóí, áàðóóí õîéä, õîéä òàëààñ íü<br />
äîâòëîõîîð çîõèöóóëæýý.<br />
Õèàãò õîòûã ÷ºëººëºõ áàéëäààí õÿòàä öýðãèéí õàðóóëûí 2 õ¿íèéã áóóäàí<br />
õºíººñíººð ýõýëæýý. Æóðàìò öýðãèéí àíõíû äîâòîëãîî àìæèëòòàé ºðíºæ,<br />
õîòûí äîòðîîñ õÿòàä öýðýã îëíîîð çóãàòàí ãàð÷, öýðãèéí ýðõòí¿¿ä íü Îðîñûí<br />
õèëèéí ç¿ã õàìãààëàë ýðýí îäæýý. Ãýâ÷ õÿòàäûí ìîðüò öýðãèéí ýñýðã¿¿öýë<br />
¿ðãýëæëýí, øèð¿¿íýýð äàéð÷ áàéñíû óëìààñ ñóì õýðýãñýë íü äóóññàí ÀÆÖèéí<br />
õ¿÷èí ìºõºñäºæ, ¿äèéí õèðä õîòîîñ õîëäîí óõàð÷ýý. Ýíý äîâòîëãîîíä<br />
ìîíãîë öýðãýýñ àëàãäñàí 7, øàðõàäñàí 6 õ¿í áàéâ.<br />
Ñóì õýðýãñëýý òàòàæ, 2 èõ áóóã àâ÷ðàí ãàëò áàéð ýçë¿¿ëæ îðîéí 4 öàãèéí<br />
¿åä ÀÆÖ-èéí õî¸ð äàõü äîâòîëãîîí ýõýëæ èõ áóóíû ãàëûí äîð õîðîî àíãèóä<br />
àìæèëòòàé äàâøèí, õÿòàä öýðãèéã õîòîîñ øàõàí ãàðãàñàíä äàéñàí ýòãýýä<br />
Èâöýã, Áºõ뺺 çýðýã ãàçðûã ÷èãëýí çàéëàí ÿâæýý. Øºíº õàðàíõóé áîëìîãö<br />
ãàë çîãñîîñîí áºãººä ¿¿ãýýð Õèàãòûí òºëºº áàéëäààíû ¿éë àæèëëàãàà<br />
¿íäñýíäýý äóóñãàâàð áîëæýý.<br />
Õèàãòûí áàéëäààíû àæèëëàãààã óëààí öýðãèéí ñóðãàã÷ íàð Ýðýýí íàðñíû<br />
íóðóóí äàõü õÿíàõ áàéðíààñ àæèãëàæ áàéñàí áºãººä ÀÒÇÃ-ààñ õîòîä îðîõ<br />
343<br />
Ñ¿õáààòàð. Áàðèìò áè÷ã¿¿ä. ÓÁ., 1983. ò. 32-33.<br />
344<br />
Ñàìäàíãýëýã Ö. Ìîíãîëûí àðäûí àðìè ¿¿ñýæ áàéãóóëàãäñàíû òîâ÷ ò¿¿õ. (1921-1924) ÓÁ., 1980.<br />
ò.105.<br />
226
Change language